(http://www.xn--42cg8cuanoj5b9czdzg.com/wp-content/uploads/2017/09/%E0%B8%84%E0%B8%93%E0%B8%B2.png)
[url=http://www.disthai.com/]สมุนไพร (http://www.disthai.com/)(คณาเภสัช)[/url]
สำหรับในการประกอบยาหรือปรุงยานั้น หมอผู้ปรุงยาจำเป็นต้องรู้จักวัตถุต่างๆที่จะนำมาปรุงเป็นยา ในแง่มุมต่างๆและแนวทางการปรุงยา (การปรุงยา) เป็นปฐม โดยธรรมดาหมอปรุงยาจะต้องรู้จักหลักใหญ่ๆ๔ ประการ เช่น เภสัชวัตถุ รู้จักตัวยา เป็นวัตถุธาตุนานาประเภทที่จะประยุกต์ใช้ประกอบเป็นยาสำหรับแก้โรค ทั้งยังพฤกษวัตถุ สัตววัตถุ รวมทั้งธาตุวัตถุคุณประโยชน์เภสัช รู้จักคุณประโยชน์รวมทั้งโทษของวัตถุธาตุที่จะประยุกต์ใช้ปรุงเป็นยาตลอดจนเครื่องยาต่างๆที่ใช้บ่อยในยาไทย จัดหมวดหมู่ตามรส คณาเภสัช รู้จักพิกัดยา คือ ยาหลายชนิดที่มีชื่อแตกต่างกัน รวมเรียกเป็นชื่อเดียวกัน เภสัชกรรม รู้จักแนวทางการปรุงยาหรือการประกอบยาตามแบบตำราเรียนโบราณ เภสัชวัตถุ เภสัชวัตถุอันหมายความว่าวัตถุธาตุนานาชนิดที่จะประยุกต์ใช้เป็นยาบำบัดโรคนั้น โบราณแยกเป็นชนิดและประเภทตามที่มาที่ไปของวัตถุที่นำมาใช้เป็นยาได้ ๓ ชนิดใหญ่ๆเป็น
๑.ต้นไม้วัตถุ (http://www.xn--42cg8cuanoj5b9czdzg.com/2017/06/%E0%B9%80%E0%B8%84%E0%B8%A3%E0%B8%B7%E0%B9%88%E0%B8%AD%E0%B8%87%E0%B8%A2%E0%B8%B2%E0%B8%9E%E0%B8%A4%E0%B8%81%E0%B8%A9%E0%B8%A7%E0%B8%B1%E0%B8%95%E0%B8%96%E0%B8%B8/) ดังเช่นว่าจำพวกพรรณไม้นานาชนิด ทั้งยังชนิดต้น ประเภทเถาหรือเครือ จำพวกหัว ชนิดผัก ประเภทต้นหญ้า จำพวกพืชพิเศษ (เห็ดและพืชชั้นต่ำอื่นๆ)
๒.สัตววัตถุ ดังเช่นสัตว์นานาชนิด ทั้งที่ทั้งตัวหรือเพียงแค่ลางส่วน ประยุกต์ใช้เป็นเครื่องยา ไม่ว่าจะเป็นสัตว์น้ำ สัตว์บก หรือสัตว์อากาศ
๓.ธาตุวัตถุ ดังเช่นว่าแร่ต่างๆที่นำมาใช้เป็นเครื่องยา ในขณะที่เกิดขึ้นเองโดยธรรมชาติหรือประสมขึ้น โบราณว่าสรรพวัตถุอันมีอยู่ในโลกนี้ล้วนเกิดขึ้นได้เพราะมีสาเหตุเนื่องมาจากธาตุอีกทั้ง ๔ ย่อมใช้เป็นยาบำบัดโรคได้ทั้งมวล แต่จะมีคุณประโยชน์มากมายน้อยกว่ากันยังไง ขึ้นกับจำพวกของวัตถุนั้นๆแพทย์ผู้ปรุงยาจำเป็นต้องรู้จักเภสัชวัตถุในรายละเอียด ๕ ประการ คือรู้จักรูปยา รู้จักสียา รู้จักกลิ่นยา รู้จักรสยา แล้วก็รู้จักชื่อยานี้ ก็เลยจะสามารถนำเอาเครื่องยาที่ถูกจากที่กำหนดเอาไว้ภายในตำรับยา มาปรุงเป็นยาที่สามารถแก้โรคนั้นนั้นๆได้
(http://www.xn--[b][-keos3krbzawo8d9d2e8h/b%5D.com/wp-content/uploads/2017/09/chinese-herbs-300x200.png)
สรรพคุณเภสัช
สรรพคุณเภสัช หมายความว่าคุณประโยชน์ทางยา ของเภสัชวัตถุ (http://www.xn--42cg8cuanoj5b9czdzg.com/2017/06/%E0%B8%82%E0%B9%89%E0%B8%AD%E0%B8%9E%E0%B8%B6%E0%B8%87%E0%B8%A3%E0%B8%B9%E0%B9%89%E0%B9%80%E0%B8%81%E0%B8%B5%E0%B9%88%E0%B8%A2%E0%B8%A7%E0%B8%81%E0%B8%B1%E0%B8%9A%E0%B9%80%E0%B8%84%E0%B8%A3%E0%B8%B7/)ดังที่กล่าวมาข้างต้น แต่ควรต้องรู้รสอย่างก่อนที่จะทราบคุณประโยชน์ยา เหตุเพราะรสยาจะแสดงคุณประโยชน์ยา เมื่อรู้จักยาแล้ว ก็เลยจะรู้จักสรรพคุณยานั้นย่างกว้างๆได้ ในเรื่องรสยานี้โบราณแบ่งรสยาวออกเป็น ๓กระทรวงแรงงานและสวัสดิการสังคมตั้งเป็นประธานก่อนเป็น
๑.รสเย็น ประจำฤดูร้อน (คิมหันตฤดู) แก้ในกองเตโช สมุฏฐาน ดับพิษร้อนทำลายพิษไข้ต่างๆเพราะว่าไข้ตัวร้อนจัดเกิดในฤดูร้อน ตัวอย่างเช่น อย่าที่ปรุงด้วยเกสรดอกไม้ (ที่ไม่ร้อน) รากไม้ต่างๆ(ที่ไม่ร้อน) เขาสัตว์ต่างๆเขี้ยวสัตว์ต่างๆและก็ของที่เผาหรือสุ่มให้เป็นถ่าน เป็นต้น
๒.รสร้อน ประจำฤดูฝน (วสันตฤดู) เบื่อแก้ในกองวาโยสมุฏฐาน แก้ลมต่างๆเป็นส่วนมาก ทำให้แน่นท้อง จุกเสียด และแก้ลมในกองธาตุทุพพลภาพ เพราะเหตุว่าโรคลม โดยส่วนมาก กำเนิดในฤดูฝน ตัวอย่างเช่น ยาที่ปรุงผสมด้วยห้ากุล ตรีกฏุก ฝึกคุณ ขิง (http://www.disthai.com/16488302/%E0%B8%82%E0%B8%B4%E0%B8%87) ข่า (http://www.disthai.com/16657359/%E0%B8%82%E0%B9%88%E0%B8%B2) หัศคุณทั้งคู่ ดองดึง (http://www.xn--42cg8cuanoj5b9czdzg.com/2017/06/%E0%B8%A3%E0%B8%B2%E0%B8%81%E0%B8%94%E0%B8%AD%E0%B8%87%E0%B8%94%E0%B8%B6%E0%B8%87/) ใบกระเพรา ฯลฯ
๓.รสอ่อนโยน ประจำหน้าหนาว (เหมันตฤดู) แก้ในกองอาโป สมุฏฐาน ระงับเสมหะ แก้โลหิตพิการ เช่น ยาที่ปรุงปรารถนาด้วยโกษฐ์ทั้ง ๕ เทียนทั้งยัง ๕ กฤษณา (http://www.xn--42cg8cuanoj5b9czdzg.com/2017/07/%E0%B8%81%E0%B8%A4%E0%B8%A9%E0%B8%93%E0%B8%B2/) กระลำพัก ชลูด อบเชย (http://www.xn--42cg8cuanoj5b9czdzg.com/2017/07/%E0%B8%AD%E0%B8%9A%E0%B9%80%E0%B8%8A%E0%B8%A2%E0%B9%80%E0%B8%97%E0%B8%A8/) ขอนดอก เป็นต้น เมื่อปรุงเป็นยาแล้วจะได้ยารสอ่อนโยน อย่างเช่น ยาหอม