(http://www.xn--[b][i][-4uw1a0q3b8a2ar6f2exftj/i%5D%5B/b%5D.com/wp-content/uploads/2017/06/%E0%B8%99%E0%B9%89%E0%B8%B3%E0%B8%84%E0%B9%89%E0%B8%B2%E0%B8%87.png)
ขัณฑสกร (http://www.xn--42cg8cuanoj5b9czdzg.com/2017/06/%E0%B8%82%E0%B8%B1%E0%B8%93%E0%B8%91%E0%B8%AA%E0%B8%81%E0%B8%A3/)
ขัณฑสกร ใช้เป็นน้ำกระสายยาแล้วก็เครื่องยา เพราะว่า มีรสหวานมีกลิ่นหอม ใช้ละลายยาเพื่อให้กินง่ายขึ้น แล้วก็มีรสชาติน่าลิ้มลองขึ้น สรรพากรที่ใช้ในยาไทยนั้น เป็นของที่ได้จากธรรมชาติ ตำราโบราณโดยมากบันทึกเสียงที่มาไว้แตกต่างกัน แล้วก็ว่าขัณฑสกรที่ได้จากแหล่งแตกต่างกันนั้นจะมีคุณประโยชน์ไม่เหมือนกันไปด้วย ดังนี้
สมุนไพร (http://www.disthai.com/)
๑.ขัณฑสกร ที่ได้จากหยดค้าง คือน้ำค้างในฤดูหนาว(ฤดูหนาว) ที่ตกลงบนใบของพืชชนิดหนึ่งที่ตำราเรียก ต้นขัณฑสกร แบบเรียนโบราณกล่าวว่า พืชนี้เจอในอินเดียแล้วก็มาเลเซียปัจจุบันนี้ยังไม่ทราบว่าเป็นพืชชนิดใดแม้กระนั้นเชื่อว่าไม่น่าจะเป็นพืชจำพวกใดโดยเฉพาะอย่างยิ่ง อาจเป็นพืชหลายหลายอย่างซึ่งมีดอกที่มีน้ำหวานมากมาย ผู้เก็บจะออกไปเก็บน้ำค้างหรือน้ำฝนที่ชะหรือละลายน้ำหวานแล้วตกอยู่บนใบไม้ตั้งแต่ช่วงเช้าตรู่เก็บใส่กระบอกไม้ไผ่ แล้วหลังจากนั้นก็ค่อยนำไปแขวนทิ้งไว้ จนถึงน้ำหวานน้ำตกผลึกและแห้ง จะได้ขัณฑสกรที่เป็นสีขาวนวลหรือสีขาวอมเหลืองขัณฑสกรที่ได้โดยแนวทางลักษณะนี้ น่าจะเป็นของส่วนผสมระหว่างเลวูโลส (fructose) หรือน้ำตาลผลไม้ ซูโครส(sucrose) หรือน้ำตาลอ้อย แล้วก็ เดกซ์โทรส (dextrose) หรือน้ำตาลองุ่น ตำราคุณประโยชน์ยาโบราณว่าจะมีรสหวานจนกระทั่งขม มีคุณประโยชน์บำรุงกำลัง ทำให้ปัสสาวะช่อง ทำให้ฉี่ชำนาญ แก้เสลดจุกคอ ทำให้เปียกคอ แก้กระหายน้ำ
(http://www.xn--[url=http-ui2a7a34agf://www.disthai.com/%5D%5Bb%5D%E0%B8%AA%E0%B8%A1%E0%B8%B8%E0%B8%99%E0%B9%84%E0%B8%9E%E0%B8%A3%5B/b%5D%5B/url%5D.com/wp-content/uploads/2017/06/11111.jpg)
๒.ขัณฑสกร ที่ได้จากน้ำอ้อย ได้จากการนำน้ำอ้อยมาอุ่นที่อุณหภูมิต่ำๆกระทั่งงวด แล้วทิ้งไว้ให้แห้ง จะได้เกร็ดสีขาวอมเขียว เกร็ดนี้มีส่วนประกอบหลักเป็นผลึกของน้ำตาลอ้อย แต่ว่าหากนำน้ำอ้อยไปตกตะกอนโปรตีนออกก่อน ฟอกสีให้ขาว แล้วกลายเป็นผลึกจะได้น้ำตาลทรายที่ใช้ปรุงแต่งรส ที่รู้จักกันทั่วๆไป ตำราเรียนโบราณว่าขัณฑสกรที่ได้จากน้ำอ้อยนี้มีสรรพคุณ บำรุงธาตุ แล้วก็แก้ฝี ผอมบางเหลือง
๓.ขัณฑสกร ที่ได้จากน้ำผึ้งรวงที่เกิดริมหาด ว่ากันว่าน้ำผึ้งรวง (น้ำผึ้งที่บีบจากรังผึ้งในธรรมชาติ ไม่ใช่ในรังผึ้งเลี้ยง) ที่เกิดชายหาดนั้น เมื่อเอามาอุ่นด้วยไฟอ่อนๆสนงวดลงบ้าง และก็ตั้งทิ้งเอาไว้ จะมีเกร็ดขัณฑสกรมากกว่าน้ำผึ้งรวง ที่เกิดตามชายเขา ตำราเรียนคุณประโยชน์ยาโบราณว่า ขัณฑสกรที่ได้ด้วยวิธีนี้มีคุณประโยชน์แก้นิ่ว แก้ท้องมาน แก้สะอึก แก้ไข้เซื่องซึม แก้จุกเสียด แก้ผื่นคัน แก้คอแห้งผาก
๔. ขันทศกร ที่ได้จากเกสรบัวหลวง พบบ่อยบนใบบัวหลวง ข้างหลังฝนตกโดยน้ำฝนชัดชัดเอาน้ำหวานจากดอกบัวหลวง แล้วขังไว้บนใบบัว เมื่อแดดออก น้ำระเหยไป จะเกล็ด สีขาวนวลหรือสีขาวอมเหลืองเกล็ดดังที่กล่าวมาแล้วข้างต้น ก็น่าจะเป็นของผสมระหว่าง น้ำตาลผลไม้ น้ำตาลอ้อย รวมทั้ง องุ่น น้ำตาลองุ่น เช่นเดียวกับขัณฑสกรที่ได้จากหยดค้าง จึงมีสรรพคุณเสมอกัน ด้วยเหตุนี้ขัณฑสกรหรือที่บางหนังสือเรียนเรียกว่า น้ำตาลกรวด นี้ ในทางเคมีก็เลยเป็นของผสม ของน้ำตาลละลายจำพวกสุดแท้แต่ต้นกำเนิด อาจมีในขณะที่เป็นมอโนแซ็กคาไรด์ ยกตัวอย่างเช่นน้ำตาลผลไม้ น้ำตาลองุ่น แล้วก็ ไดแซ็กคาไรด์ ดังเช่นว่าน้ำตาลอ้อย ในตอนนี้ขัณฑสกรที่หาซื้อได้ จากร้านค้าขายเครื่องยาไทย มักไม่ใช่ขัณฑสกรที่ได้จากธรรมชาติ ดังกล่าวข้างต้น บางร้านเอาเกร็ดน้ำตาลอ้อย ที่ได้จากการเอาน้ำตาลมาต้มกับน้ำแล้วเที่ยวจนถึงงวด มาขายเป็นขัณฑสกร แต่ว่าร้านโดยมากมักเอาสารสังเคราะห์ที่เรียก แซ็กคารินหรือดีน้ำตาล มาขายเป็นขัณฑสกร ซึ่งไม่ควรใช้สำหรับการทำยาไทยเนื่องจากว่าเป็นสารก่อโรคมะเร็ง ในหนังสือเรียนพระยารักษาโรคพระนารายณ์ระบุ ให้ใช้ขัณฑสกรเป็นน้ำกระสายยาในยามี่ใช้แก้ ธาตุไฟ ธาตุไฟ ทุพพลภาพ ขนานที่ ๑ และก็ ๗เช่นเวลาที่๗ดังนี้ ถ้าหากมีถอย ให้เอาผลชะพลู ผลสมอไทย (http://www.disthai.com/16488236/%E0%B8%AA%E0%B8%A1%E0%B8%AD%E0%B9%84%E0%B8%97%E0%B8%A2) ผลจิงจ้อหลวง รากเจตมูลเพลิงเเดง (http://www.disthai.com/16488300/%E0%B9%80%E0%B8%88%E0%B8%95%E0%B8%A1%E0%B8%B9%E0%B8%A5%E0%B9%80%E0%B8%9E%E0%B8%A5%E0%B8%B4%E0%B8%87%E0%B9%81%E0%B8%94%E0%B8%87) ผลมะขามป้อม (http://www.disthai.com/16488243/%E0%B8%A1%E0%B8%B0%E0%B8%82%E0%B8%B2%E0%B8%A1%E0%B8%9B%E0%B9%89%E0%B8%AD%E0%B8%A1) ว่านเปราะป่า รากไคร้ต้น รากไคร้เครือ ชะเอม (http://www.xn--42cg8cuanoj5b9czdzg.com/2017/06/%E0%B8%99%E0%B9%89%E0%B8%B3%E0%B8%8A%E0%B8%B0%E0%B9%80%E0%B8%AD%E0%B8%A1/)ต้นหญ้ารังกา (http://www.xn--42cg8cuanoj5b9czdzg.com/2017/09/%E0%B8%AB%E0%B8%8D%E0%B9%89%E0%B8%B2%E0%B8%A3%E0%B8%B1%E0%B8%87%E0%B8%81%E0%B8%B2%E0%B8%82%E0%B8%B2%E0%B8%A7/) รากกะค่อย เสมอภาคทำเป็นจุล ละลายขันทศมือ กินตามควร แก้เตโชธาตุให้โทษแลฯ ละลายขันทศแขน กินตามควรนั้นมีความหมายว่าเมื่อจะรับประทานยานี้ให้เอาขัณฑสกรมาละลายน้ำสุกหรือน้ำฝนหรือน้ำที่สะอาดก่อนแล้วจึงเอาน้ำที่ได้นั้นไปละลายยารับประทาน คำ ขัณฑสกร (http://www.xn--42cg8cuanoj5b9czdzg.com/2017/06/%E0%B8%82%E0%B8%B1%E0%B8%93%E0%B8%91%E0%B8%AA%E0%B8%81%E0%B8%A3/) ที่ใช้ในที่ใช้กันในตอนนี้ ตามพจนานุกรม ฉบับราชบัณฑิตยสถานพ. ศาสตราจารย์ ๒๕๒๕ ในหนังสือเรียนพระยารักษาโรคพระนารายณ์เขียนเป็น ขันทศกร คำนี้มาจาก คำ ขัณฑ มีความหมายว่าก้อน และก็ ศแขน (อ่านว่า สะ-กะ-ระ มาจากคำสันสกฤต shakara ซึ่งเป็นที่มาของคำ sugar ในภาษาอังกฤษ) แสดงว่า น้ำตาล บางแบบเรียนก็เลยเรียกว่าขัณฑสกรว่า "น้ำตาลกรวด" มักมี ผู้รู้ผิดว่าขัณฑสกรเป็นแซ็กคารินหรือดีน้ำตาล มันเป็นสารสังเคราะห์ที่มีชื่อทางเคมีว่า 2,3-dihydro-3-oxobenzisosulfonazole เคยใช้ปรุงแต่งรสหวานแม้กระนั้นปัจจุบันใช้ลดลงมากมายเพราะว่าหรือแทบไม่ใช้ก็แล้ว