ประโยชน์ทางยา ควาย พร้อมทั้งข้อมูลมากมาย

[หนุ่มน้อยคอยรัก007]

ควาย
ควายบ้าน หรือ water buffalo (ที่เรียกแบบนี้เพราะเหตุว่าควายไม่มีต่อมเหงือกสำหรับระบายความร้อนจากร่างกาย ก็เลยถูกใจอยู่กับน้ำ)
มีชื่อวิทยาศาสตร์ว่า Bubalus bubalis (Linnaeus)
จัดอยู่ในตระกูล Bovidae พัฒนามาจากควายป่า
ชีววิทยาของควายป่า
ควายป่า หรือ wild water buffalo  มีลักษณะเด่นเป็นเขายาว (มีความยาวเฉลี่ยราว ๑๕๐ ซม.) เมื่อตัดตามขวางจะมองเห็นเขาเป็นสามเหลี่ยม มีรูปร่างทั่วไปคล้ายควายบ้าน แต่ขนาดทุกจำนวนมากกว่ามาก ถ้าเกิดยืนเทียบกับควายบ้านจะดูเหมือนกับว่าพ่อกับลูก ความสูงที่ไหล่ของตัวผู้ราว  ๑.๘๐  เมตร น้ำหนัก  ๘๐๐-๑๒๐๐ กก. โคนเขาครึ้ม วงเขากว้าง ปลายเขาแหลม ตอนล่างของเท้าทั้งสี่มีสีขาว เหมือนใส่ถุงเท้าขาว ใต้คอมีลายขาวเป็นรูปลิ่มสามเหลี่ยมสันกว้าง ควายป่าเป็นสัตว์ที่ชอบอยู่เป็นฝูงใหญ่ๆควายในฝูงส่วนมากเป็นตัวเมียและตัวผู้ที่ยังแก่น้อย เมื่อเพศผู้มีอายุมากขึ้น มักแยกตัวออกจากฝูงไปอยู่และหาเลี้ยงชีพสันโดษเป็นควายโทน ในฝูงหนึ่งมีจ่าฝูงสำหรับผสมพันธ์เพียงแต่ตัวเดียว ควายป่าถูกใจหากินตามป่าและก็ท้องทุ่งไม่ไกลจากแหล่งน้ำ เมื่อกินอิ่มและจากนั้นก็ชอบนอนปลักโคนหรือนอนแช่น้ำในลำห้วย โคลนตมช่วยให้ สมุนไพร ปกป้องควายไม่ให้ยุ่งชำเลืองกัดมากเท่าไรนัก ควายป่ามีถิ่นที่อยู่อาศัยตั้งแต่ภาคกลางของอินเดีย จนกระทั่งรัฐอัสสัม พม่า และ ประเทศในคาบสมุทรอินโดจีนทั้งสิ้น และก็ ไทย ลาว เวียดนาม และก็กัมพูชา แล้วก็ประเทศไทยเคยมีควายป่าชุมตามลำน้ำที่ราบต่ำธรรมดา (ยกเว้นภาคใต้) เดี๋ยวนี้มีคงเหลืออยู่เฉพาะที่เขตอนุรักษ์ประเภทสัตว์ป่า ห้วยขา   จังหวัดอุทัยธานีเพียงแต่ที่เดียว มนุษย์จับควายป่ามาเลี้ยงเพื่อใช้งานแต่ว่าโบราณ ขนาดตัวของมันก็เลยเล็กลงเพราะเหตุว่าไม่กินอาหารแล้วก็ออกกำลังกายราวกับควายป่า ควายที่มีสีผิวอ่อนหรือสีออกชมพูๆเรียก ควายเผือก (pink  buffalo)
                             
ผลดีทางยา
หมอแผนไทยรู้จักใช้น้ำนมควาย เขาควายเผือก และกระดูกควายเผือก เป็นเครื่องยา ดังนี้
๑.น้ำนมควาย ได้จากเต้านมของควายบ้านเพศภรรยาที่อยู่ในวัยเจริญพันธุ์ ตำราเรียนยาสรรพคุณโบราณว่า นมควายมีรสหวาน ร้อน มีสรรพคุณแก้พรรณดึก ทำให้เจริญอาหาร โบราณใช้นมควายเป็นทั้งยากระสายยาและเครื่องยา ยาขนานที่  ๖๖ ใน ตำราเรียนพระยารักษาโรคพระนารายณ์ เข้า "นมควาย" (นมควาย) เป็นเครื่องยาอย่างหนึ่ง ร่วมกับ  "น้ำนมแกะ" รวมทั้งเครื่องยาอย่างอื่นอีกหลายประเภท  (มองเรื่อง"แกะ"  หน้า  ๒๓๗-๒๓๘)
๒.เขาควาย แบบเรียนยาคุณประโยชน์โบราณว่า เขาควายมีรสเย็น ควาย แก้สรรพพิษ แก้ร้อนใน ทำลายพิษ แก้พิษไข้ ฯลฯ พระคู่มือปฐมจินดาร์ให้ยาขนานหนึ่ง เข้า "เขาควายเผือก" (เขาควายเผือก) เป็นเครื่องยาด้วย ดังนี้ อันว่าลักษณะกุมารบุตรีใครกันแน่ เกิดมาในวันจันทร์ วันพุฒ คลอดตอนเช้าเวลาเที่ยงก็ดี ครั้นเมื่อแม่ออกจากเรือนไฟแล้วประมาณ ๓ เดือน จึงตั้งกำเนิดทรางน้ำทรางสะกอเจ้าเรือน เมื่อจะบังเกิดนั้น คือตั้งแต่ลำคอถึงเพดานลุปากประเภทหนึ่ง พวกหนึ่งกินนอกไส้ขึ้นมาจนกระทั่งลิ้น ก็เลยปฏิบัติให้ลงแดง ให้หิวน้ำ ให้เชื่อม หากแพทย์วางยาถูกใจกุมารผู้นั้น จึงจะได้ชีวิตคืน หากจะแก้ท่านให้เอา เขาควาย ๑ เขาเบ็ญกานี ๑  สีเสียดอีกทั้ง ๒  ดอกบุนนาค ๑ เกสรบัวหลวง บอแร็ก ๑  กระเทียม ๑  รวมยา  ๘  สิ่งนี้เอาเท่าเทียมกัน ทำเป็นจุณบดทำแท่ง ละลายน้ำจันทร์กิน แก้ลงท้องเพื่อทรางน้ำ พระตำราไกษยให้  "ยะประจำธาตุไกษยปลวก" ขนานหนึ่ง เข้า  "เขาควาย" เป็นเครื่องยาด้วย  ดังต่อไปนี้ ยาประจำธาตุไกษยปลวก เอาเขาควายเผา ๑  ผลสบ้าเผา ๑ ปูนแห้งข้างเตาเผา ๑  สิ่งละ  ๑ ส่วน  พริกไทย  ๓  ส่วน ตำเป็นผุยผงบดทำแท่งไว้ละลายน้ำปูนใสรับประทาน แก้ไกษยปลวก รวมทั้งรุ่งโรจน์ธาตุให้เป็นปรกติวิเศษนัก ยาจีนใช้เขาควายแก้อาการหมดสติ แล้วก็ในโรคติดเชื้อแบบฉับพลันที่ทำให้จับไข้สูง แล้วก็อาการเลือดออกเนื่องจากความร้อนข้างใน
๓.กระดูกควาย ยาไทยนิยมใช้  "กระดูกควายเผือก" เป็นเครื่องยาอย่างหนึ่ง ได้แก่  ยาแก้โรคเรื้อนกินกระดูก ใน พระคัมภีร์ชวดาร ดังนี้ ยาต้มแก้โรคเรื้อนรับประทานกระดูกให้ขัดในข้อ   เอากระดูกช้าง  ๑   กระดูกแพะ  ๑   กระดูกควายเผือก  ๑   กระดูกสุนักข์ดำ  ๑  เถาโคคลาน  ๑  ป่าช้าหมอง  ๑  หญ้าหนวดแมว  ๑  ยาเข้าเย็นเหนือ  ๑  ยาเข้าเย็นใต้  ๑  ยาดังนี้เอาเท่าเทียมกัน   ดองสุราก็ได้   ต้มก็ได้กินแก้พยาธิแลโรคเรื้อน