ประโยชน์ทางยาของไส้เดือน

[teareborn]

ประโยชน์ทางยาของไส้เดือน
แพทย์แผนไทยใช้ไส้เดือนดินเป็นเครื่องยาอย่างหนึ่ง ลางตำราเรียก รากดินหรือ ไส้เดือนดิน ก็มี ตำราสรรพคุณยาโบราณว่า รากดินทั้งตัว(แห้ง) มีรสเย็น คาว ต้มน้ำกินหรือกินเป็นเม็ด มีคุณสมบัติแก้ไข้พิษ ไข้กาฬ บำรุงตับ แก้หอบหืด แก้ร้อนใน กระหายน้ำ ระงับความร้อน แก้อาการเกร็ง แก้ตาแดง แก้อัมพาตครึ่งซีก แก้คอพอก แก้เจ็บปวดตามข้อ ส่วนขี้เถ้าที่ได้จากการเผาไส้เดือนดินนั้น ตำราฯว่ามีรสเย็น เค็ม มีประโยชน์แก้ไข้ แก้ร้อนใน กระหายน้ำ แก้ปากคอเปื่อย แก้ทอนซิลอักเสบ แก้ฝีในคอ แก้ปวดกระดูก
พระคัมภีร์ปฐมจินดาร์ให้ยาทาปากเด็กแก้ "ละอองแสงเพลิง" ขนานหนึ่งเข้า "รากดินเผา" ซึ่งหมายถึงไส้เดือนดินที่ล้างสะอาด ผึ่งให้แห้ง แล้วเผาเป็นเถ้า ดังนี้ อันว่าลักษณะละอองแสงเพลิงนั้นบังเกิดขึ้นเพื่อทรางสกอ เมื่อแรกเกิดนั้นกระทำให้กระขาวข้างกระพุ้งแก้มอยู่วันหนึ่งกับคืนหนึ่งก็ให้คล้ำเขียวเข้าดังใบไม้ ด้วยเหตุนั้นละอองนั้นลั่นลงไปจับเอาไส้อ่อนแลขั้วดี ถ้าจะแก้ละอองหมู่นี้ท่านให้เอา...ถ้ามิฟังขนานนี้ท่านให้เอาใบครมทั้ง ๓
 ใบรักขาว ๑
 ใบกระเพรา ๑
 ใบแพวแดง ๑
 เมล็ดในมะนาว ๑
 เมล็ดในมะกรูด  ๑
 เมล็ดในมะงั้ว  ๑  เมล็ด
 ทั้ง  ๓ สิ่งนี้ขั้วให้เกรียม
 รากดินเผา  ๑
 ฝักส้มป่อยปิ้ง  ๑
 ตรีกะฏุก  ๑
 กระเทียม  ๑ นอแรด  ๑
 งาช้าง  ๑
 เขากวาง  ๑
 ดีงูเหลือม  ๑ ฝิ่น ๑
 รวมยา  ๒o สิ่งนี้เอามาเสมอภาค ทำเป็นจุณเอาสุราเป็นกระสาย บดทำแท่งไว้ ละลายน้ำท่าทาปากกุมารหาย ถ้ามิฟัง แพทย์จะยายากนัก ด้วยลิ้นขาวไปขึ้นอยู่ต้นลิ้นไก่นั้น จะกระทำให้กายซูบผอมตัวเหลืองดังขมิ้นทาเมื่อจะตายนั้นจึงขาวออกให้แพทย์พึงรู้ดังนี้เถิด"ยากวาดแก้ทรางกระแหนะ" ขนานหนึ่งใน พระคัมภีร์ปฐมจินดาร์ เข้า "รากดินขั้ว" ร่วมกับเครื่องยาสัตววัตถุอื่นอีกหลายอย่าง ดังนี้
 ยากวาดชื่อเจียระไนเพ็ชร์ ขนานที่ท่านให้เอา
 มูลแมลงสาบขั้ว  ๑
รากดินขั้ว  ๑
 หนังกะเบนเผา  ๑
 น้ำประสานทองสะตุ  ๑
 แววนกยูงเผา  ๑
 ศีรษะงูเผา  ๑
 กะดองปูทะเล  ๑
 กะดองปูนา  ๑
 กะตังมูตร  ๑
 เปลือกไข่ฟัก  ๑
 ลิ้นทะเล  ๑
 ผลเบ็ญกานี  ๑
 กำมะถันแดง  ๑
 เบี้ยผู้เผา  ๑
 หมึกหอม  ๑
 ชาดก้อน  ๑
 ชะมดเชียง  ๑
 อำพันทอง  ๑
 ทองคำเปลว  ๑o แผ่น
 รวมยา ๑๙ สิ่งนี้เอามาเสมอภาค ทำเป็นจุณบดปั้นแท่งไว้ ละลายน้ำมะนาวกวาดทรางกระแหนะหายวิเศษนัก