สมุนไพร ชะมดต้น มีทั้งประโยชน์ เเละ สรรพคุณดีอย่างไร

[teareborn]

สมุนไพรชะมดต้น
ชะมดต้นเป็นพืช
อันมีชื่อวิชาพฤกษศาสตร์ว่า Abelmoschus moschatus Medik subsp moschatus
จัดอยู่ในตระกูล Malvacaea
ราษฎรบางถิ่นเรียก ฝ้ายผีก็มี  มีชื่อสามัญว่า musk   mallow หรือ  Abel  muskพืชจำพวกนี้เป็นพืชล้มลุก อายุปีเดียว ลำต้นตั้งตรง แตกกิ่งบางส่วนอาจสูงได้ถึง  ๒  เมตร ใบเป็นใบลำพังเรียงสลับกัน รูปหัวใจแกมรูปไข่ โคนใบเว้า ขอบใบเว้าเป็น ๓-๕  แฉก ใบที่ปลายยอดจะเล็ก แฉกลึกแล้วก็แคบกว่าใบที่อยู่ใกล้โคนต้น ผิวใบมีขนรูปดาวทั้งยัง ๒ ด้าน ก้านใบยาว ดอกมักออกคนเดียวๆตามซอกใบ สมุนไพร ดอกใหญ่มีกลีบเลี้ยง ๕  กลีบ เชื่อมติดกันบนหลอด ปลายแยกเป็น  ๕  แฉก กลีบดอกเป็น  ๕  กลีบ เชื่อมชิดกันที่โคน สีเหลืองสด โคนกลีบสีแดงเข้ม เกสรเพศผู้มีเยอะแยะ เชื่อมติดกันเป็นท่อยาว   รังไข่อยู่เหนือวงกลีบ มี ๕ ช่อง ก้านเกสรเพศเมียยาวแทงพ่นท่อเกสรเพศผู้ ปลายแยกเป็น  ๕  แฉก ผลเป็นฝัก แตกได้ รูปรีแกมรูปไข่ เป็นเฟืองตามแนวยาว ปลายเรียวแหลม ยาว  ๖.๓-๗.๕  เซนติเมตร ข้างในฝักมี  ๕  ช่อง แต่ละช่องมีเม็ดเยอะแยะ เม็ดรูปไต มีกลิ่นฉุน หมอแผนไทยเรียกพืชประเภทนี้ว่า "เทียนฉมต" หรือ"เทียนชะมด"   มีชื่อสามัญทางด้านการค้าว่า Ambrette seed หรือ Grains d'Ambrette ใช้เป็นยาแก้เสลดและก็ดีพิการ แก้ลมให้คลื่นเหียน (ขับลม) เป็ยยาเย็น บำรุงธาตุ ยาบำรุง แก้อาการเกร็ง เมื่อเอามาบดกับน้ำนมใช้ทาแก้หิดหรือแก้คันได้ ถ้าเกิดเอาเม็ดมาบดจะได้กลิ่นเสมือนเสมือนกลิ่นชะมดเช็ด ผงเทียนชะมดใช้โรยในตู้ที่มีไว้สำหรับใส่เสื้อผ้า เพื่อกันไม่ให้แมงมากินเสิ้อผ้าและก็ทำให้เสื้อผ้ามีกลิ่นหอมสดชื่น อีกทั้งใช้ผสมทำบุหงา น้ำมันที่ระเหยง่ายที่ได้จากผู้กระทำลั่นเทียนชะมดที่ใช้ปรุงน้ำหอมให้กลิ่นคงทน

สรรพคุณทางยา
ชะมดเช็ด (civet) เป็นเครื่องยาที่มีกลิ่นหอมสดชื่น ได้จากเมือกของไขของตัวชะมดเช็ดหมดทั้งตัวผู้แล้วก็ตัวเมีย ที่เช็ดไว้ตามไม้ที่ปักให้หรือที่ซี่กรงที่ขังสัตว์ไว้
ตำราคุณประโยชน์ยาโบราณ ชะมดเช็ด มีกลิ่นหอมสดชื่นฉุน ใช้เป็นยาบำรุงดวงใจให้ชุ่มชื่นกระชุ่มกระชวย เป็นยาชูกำลัง ใช้เป็นเครื่องหอมนอกเหนือจากนี้ยังคงใช้เป็นตัวทำให้น้ำหอมอยู่คงทน (fixative) ด้วย ก่อนนำชะมดเช็ดมาใช้ แพทย์แผนไทยมักฆ่าฤทธิ์ก่อน โดยผสมกับหัวหอมเล็กหรือผิวมะกรูดที่หั่นให้เป็นฝอยละเอียด ใส่ลงไปในช้าพลูหรือช้อนเงิน   นำไป ลุกลี้ลุกลนไฟเทียนจนถึงชะมดนั้นละลาย แล้วก็มีกลิ่นหอมหวนก็ดีก็เลยกรองเอาน้ำมันชะมดไปใช้เป็นยาถัดไป ชะมดประเภทอื่นๆที่ให้  "ชะมดเช็ด"ชะมดเช็ดที่ใช้ในยาไทยนั้น ยังบางทีอาจได้จากชะมดจำพวกอื่นๆในวงศ์  Viverridae   ที่เจอในประเทศไทยอีก ๒ ชนิด คือ
๑.ชะมดจำพวกแผงหางข้อ
มีชื่อวิทยาศาสตร์ว่า Viverra  zibetha Linnaeus
มีชื่อสามัญว่า large Indian civet
เป็นชะมดที่มีขนาดใหญ่ที่สุด ขนาดวัดจากจมูกถึงปลายหางราว ๗๕-๘๕  เซนติเมตร หางยาว ๓๕-๔๕  ซม. น้ำหนักตัว ๘-๙ โล พื้นลำตัวมีสีเทาหรือสีน้ำตาล เหลือง มีจุดดำกระจายอยู่ทั่วไป ข้างคอมีแถบดำ ๓ แถบ และก็แถบขาว  ๒  แถบ พิงผ่านจากไหล่ทั้งยัง ๒ ข้าง มีลายดำเป็นเส้นยาวไปถึงโคนหาง ตรงกลางภายหลังหัวถึงโคนหางมีขนสีดำตั้ง หางมีลายเป็นปล้อง มีขาวสลับดำ  ๕-๗  ปล้อง ปลายหางสีดำ ปลายตีนสีน้ำตาลไหม้ เล็บหดกลับได้ครึ่งเดียวชะมดแผงหางบ้องเป็นสัตว์ที่หาเลี้ยงชีพในตอนกลางคืน และชอบอยู่ตามลำพังในป่าทึบ ปีนต้นไม้เก่ง แต่มักพบอยู่บนพื้นดินมากยิ่งกว่าบนต้นไม้ ช่วงกลางวันหลบนอนในที่ป่าทึบหรือในโพรงดิน ต่อมกลิ่นอยู่ที่รอบๆก้น ใกล้โคนหาง จะเช็ดของเหลวจากต่อมนี้กับต้นไม้ เพื่อแสดงเขตแดนแล้วก็ติดต่อระหว่างกัน โดยยิ่งไปกว่านั้นในช่วงฤดูผสมพันธุ์กลิ่นดังกล่าวมาแล้วข้างต้นจะแรงมาก เป็นสัตว์ค่อนข้างจะขี้อาย  มักวิ่งแอบหนีมากยิ่งกว่าจะต่อสู้กับศัตรูชะมดแผงหางข้อโตเต็มที่เมื่อมีอายุราว  ๒  ปี สืบพันธุ์ได้ตลอดทั้งปี ท้องนาน  ๖๐-๗๒  วัน คลอดทีละ  ๒-๔  ตัว มีอายุถึงราว  ๑๐  ปี กินสัตว์เล็กๆเป็นต้นว่า หนู งู  นก แมลงรวมทั้งไข่แมลง ผลไม้และก็หน่อไม้ลางจำพวกเป็นของกินพบในประเทศประเทศอินเดีย พม่า จีนตอนใต้ ลาว  เวียดนาม เขมร และก็ทุกภาคของไทย โดยยิ่งไปกว่านั้นภาคใต้
๒.ชะมดแผงสันหางดำ
มีชื่อวิทยาศาสตร์ว่า  Viverra  magaspila Blyth (ชื่อพ้อง Viverra  civettina  Blyth)
มีชื่อสามัญว่า  large – spotted  civet
เป็นชะมดขนาดใหญ่   ขนาดวัดจากปลายจมูกถึงโคนหางยาว  ๗๒-๘๕ เซนติเมตร หางยาว  ๓๐-๓๗ ซม. น้ำหนักตัว  ๘-๙  กก. พื้นตัวสีเนื้อคละเคล้าเทา มีจุดดำขนาดใหญ่ที่ข้างลำตัว สีข้าง รวมทั้งโคนขา ขาทั้งยังสี่ดำ มีขนเป็นสันสีดำจากคอถึงหาง ปลายหางสีดำ จากกลางหางถึงโคนหางมีข้อสีดำ  ๔-๕  ข้อ หน้าค่อนข้างจะยาว ตีนสีน้ำตาลแก่   หางสั้น ขายาว ต่อมกลิ่นอยู่ที่บริเวณตูด ใกล้โคนหาง จะขัดของเหลวจากต่อมนี้ถึงต้นไม้ เพื่อแสดงเขตแดนและก็สื่อสารระหว่างกัน โดยยิ่งไปกว่านั้นในช่วงฤดูผสมพันธุ์ กลิ่นดังที่ได้กล่าวมาแล้วข้างต้นจะแรงมากมาย ชะมดแผงสันหางดำชอบอาศัยอยู่รอบๆป่าทึบรกๆออกหากินตัวเดียว ชอบออกหากินช่วงค่ำคืน กลางวันนอนซ่อนตัวรอบๆตามป่าทึบหรือตามทุ่งที่มีต้นไม้ขึ้นเกลื่อนกลาดๆการสืบเผ่าพันธุ์และอาหารหาเลี้ยงชีพที่ราวกับชะมดแผงหางปล้อง พบในประเทศไทย พม่า ลาว  เวียดนาม กัมพูชาแล้วก็ในทุกภาคของไทย