สมุนไพร ชะมดต้น มีทั้งประโยชน์ เเละ สรรพคุณดีอย่างไร

[กาลครั้งหนึ่ง2560]

สมุนไพรชะมดต้น
ชะมดต้นเป็นพืช
อันมีชื่อวิชาพฤกษศาสตร์ว่า Abelmoschus moschatus Medik subsp moschatus
จัดอยู่ในวงศ์ Malvacaea
ประชาชนบางถิ่นเรียก ฝ้ายผีก็มี  มีชื่อสามัญว่า musk   mallow หรือ  Abel  muskพืชประเภทนี้เป็นพืชล้มลุก อายุปีเดียว ลำต้นตั้งตรง แตกกิ่งบางส่วนบางทีอาจสูงได้ถึง  ๒  เมตร ใบเป็นใบโดดเดี่ยวเรียงสลับกัน รูปหัวใจแกมรูปไข่ โคนใบเว้า ขอบของใบเว้าเป็น ๓-๕  แฉก ใบที่ปลายยอดจะเล็ก แฉกลึกรวมทั้งแคบกว่าใบที่อยู่ใกล้โคนต้น ผิวใบมีขนรูปดาว ๒ ด้าน ก้านใบยาว ดอกมักออกลำพังๆตามซอกใบ สมุนไพร ดอกใหญ่มีกลีบเลี้ยง ๕  กลีบ เชื่อมติดกันบนหลอด ปลายแยกเป็น  ๕  แฉก กลีบเป็น  ๕  กลีบ เชื่อมติดกันที่โคน สีเหลืองสด โคนกลีบสีแดงเข้ม เกสรเพศผู้มีไม่น้อยเลยทีเดียว เชื่อมชิดกันเป็นท่อยาว   รังไข่อยู่เหนือวงกลีบ มี ๕ ช่อง ก้านเกสรเพศเมียยาวแทงพ่นท่อเกสรเพศผู้ ปลายแยกเป็น  ๕  แฉก ผลเป็นฝัก แตกได้ รูปรีแกมรูปไข่ เป็นเฟืองตามยาว ปลายเรียวแหลม ยาว  ๖.๓-๗.๕  เซนติเมตร ภายในฝักมี  ๕  ช่อง แต่ละช่องมีเม็ดจำนวนหลายชิ้น เม็ดรูปไต มีกลิ่นแรง หมอแผนไทยเรียกพืชชนิดนี้ว่า "เทียนฉมต" หรือ"เทียนชะมด"   มีชื่อสามัญด้านการค้าว่า Ambrette seed หรือ Grains d'Ambrette ใช้เป็นยาแก้เสมหะและดีทุพพลภาพ แก้ลมให้คลื่นเหียนอาเจียน (ขับลม) เป็ยยาเย็น บำรุงธาตุ ยาบำรุง แก้อาการเกร็ง เมื่อเอามาบดกับนมใช้ทาแก้หิดหรือแก้คันได้ ถ้าหากเอาเม็ดมาบดจะได้กลิ่นราวกับเหมือนกลิ่นชะมดเช็ด ผงเทียนชะมดใช้โรยในตู้ใส่เสื้อผ้า เพื่อกันไม่ให้แมงมากินเสิ้อผ้าแล้วก็ทำให้เสื้อผ้ามีกลิ่นหอมสดชื่น อีกทั้งใช้ผสมทำบุหงา น้ำมันที่ระเหยง่ายที่ได้จากผู้กระทำลั่นเทียนชะมดที่ใช้ปรุงน้ำหอมให้กลิ่นทน

ประโยชน์ทางยา
ชะมดเช็ด (civet) เป็นเครื่องยาที่มีกลิ่นหอมสดชื่น ได้จากเมือกของไขของตัวชะมดเช็ดทั้งตัวผู้แล้วก็ตัวเมีย ที่ขัดไว้ตามไม้ที่ปักให้หรือที่ซี่กรงที่ขังสัตว์ไว้
ตำราคุณประโยชน์ยาโบราณ ชะมดเช็ด มีกลิ่นหอมฉุน ใช้เป็นยาบำรุงดวงจิตให้ชุ่มชื่นกระชุ่มกระชวย เป็นยาชูกำลัง ใช้เป็นเครื่องหอมยิ่งไปกว่านั้นยังคงใช้เป็นตัวทำให้น้ำหอมอยู่ทน (fixative) ด้วย ก่อนนำชะมดเช็ดมาใช้ แพทย์แผนไทยมักฆ่าฤทธิ์ก่อน โดยผสมกับหัวหอมเล็กหรือผิวมะกรูดที่หั่นให้เป็นฝอยละเอียด ใส่ลงไปในช้าพลูหรือช้อนเงิน   นำไป ลนไฟเทียนจนกระทั่งชะมดนั้นละลาย แล้วก็มีกลิ่นหอมหวนดีแล้วจึงกรองเอาน้ำมันชะมดไปใช้เป็นยาถัดไป ชะมดจำพวกอื่นๆที่ให้  "ชะมดเช็ด"ชะมดเช็ดที่ใช้ในยาไทยนั้น ยังอาจได้จากชะมดประเภทอื่นๆในสกุล  Viverridae   ที่เจอในประเทศไทยอีก ๒ จำพวก เป็น
๑.ชะมดประเภทแผงหางบ้อง
มีชื่อวิทยาศาสตร์ว่า Viverra  zibetha Linnaeus
มีชื่อสามัญว่า large Indian civet
เป็นชะมดที่มีขนาดใหญ่ที่สุด ขนาดวัดจากจมูกถึงปลายหางราว ๗๕-๘๕  เซนติเมตร หางยาว ๓๕-๔๕  ซม. น้ำหนักตัว ๘-๙ โล พื้นลำตัวมีสีเทาหรือสีน้ำตาล เหลือง มีจุดดำกระจัดกระจายอยู่ทั่วๆไป ข้างคอมีแถบดำ ๓ แถบ รวมทั้งแถบขาว  ๒  แถบ พิงผ่านจากไหล่อีกทั้ง ๒ ข้าง มีลายดำเป็นเส้นยาวไปถึงโคนหาง ตรงกลางภายหลังจากหัวถึงโคนหางมีขนสีดำตั้งขึ้น หางมีลายเป็นปล้อง มีขาวสลับดำ  ๕-๗  ปล้อง ปลายหางสีดำ ปลายเท้าสีน้ำตาลไหม้ เล็บหดกลับได้ครึ่งหนึ่งชะมดแผงหางข้อเป็นสัตว์ที่หาเลี้ยงชีพในช่วงเวลากลางคืน รวมทั้งชอบอยู่คนเดียวในป่าทึบ ขึ้นต้นไม้เก่ง แม้กระนั้นพบบ่อยอยู่บนพื้นดินมากกว่าบนต้นไม้ กลางวันหลบนอนในที่ป่าทึบหรือในโพรงดิน ต่อมกลิ่นอยู่ที่บริเวณตูด ใกล้โคนหาง จะเช็ดของเหลวจากต่อมนี้กับต้นไม้ เพื่อแสดงขอบเขตแล้วก็ติดต่อสื่อสารระหว่างกัน โดยเฉพาะอย่างยิ่งในฤดูสืบพันธุ์กลิ่นดังที่ได้กล่าวผ่านมาแล้วจะแรงมาก เป็นสัตว์ออกจะเขินอาย  มักวิ่งหลบซ่อนมากกว่าจะต่อสู้กับศัตรูชะมดแผงหางปล้องโตสุดกำลังเมื่อแก่ราว  ๒  ปี ผสมพันธุ์ได้ตลอดทั้งปี ตั้งท้องนาน  ๖๐-๗๒  วัน ออกลูกครั้งละ  ๒-๔  ตัว มีอายุถึงราว  ๑๐  ปี รับประทานสัตว์เล็กๆดังเช่นว่า หนู งู  นก แมลงรวมทั้งไข่แมลง ผลไม้และหน่อไม้ลางจำพวกเป็นอาหารเจอในประเทศอินเดีย เมียนมาร์ จีนตอนใต้ ลาว  เวียดนาม กัมพูชา และก็ทุกภาคของไทย โดยเฉพาะอย่างยิ่งภาคใต้
๒.ชะมดแผงสันหางดำ
มีชื่อวิทยาศาสตร์ว่า  Viverra  magaspila Blyth (ชื่อพ้อง Viverra  civettina  Blyth)
มีชื่อสามัญว่า  large – spotted  civet
เป็นชะมดขนาดใหญ่   ขนาดวัดจากปลายจมูกถึงโคนหางยาว  ๗๒-๘๕ เซนติเมตร หางยาว  ๓๐-๓๗ ซม. น้ำหนักตัว  ๘-๙  โล พื้นตัวสีเนื้อปนเทา มีจุดดำขนาดใหญ่ที่ข้างลำตัว สีข้าง และต้นขา ขาสี่ดำ มีขนเป็นสันสีดำจากคอถึงหาง ปลายหางสีดำ จากกลางหางถึงโคนหางมีปล้องสีดำ  ๔-๕  ข้อ หน้าค่อนข้างยาว ตีนสีน้ำตาลแก่   หางสั้น ขายาว ต่อมกลิ่นอยู่ที่รอบๆก้น ใกล้โคนหาง จะเช็ดถูของเหลวจากต่อมนี้ถึงต้นไม้ เพื่อแสดงเขตแดนและก็สื่อสารระหว่างกัน โดยยิ่งไปกว่านั้นในฤดูสืบพันธุ์ กลิ่นดังกล่าวมาแล้วข้างต้นจะแรงมาก ชะมดแผงสันหางดำถูกใจอาศัยอยู่บริเวณป่าทึบเกลื่อนกลาดๆออกหากินตัวเดียว ชอบออกหากินเวลาค่ำคืน กลางวันนอนซ่อนตัวรอบๆตามป่าทึบหรือตามทุ่งที่มีต้นไม้ขึ้นรกๆการขยายพันธุ์และของกินทำมาหากินที่เหมือนชะมดแผงหางบ้อง พบในประเทศไทย เมียนมาร์ ลาว  เวียดนาม กัมพูชารวมทั้งในทุกภาคของไทย