สัตววัตถุวัว

[powad1208]

วัว
คำ "โค" เป็นคำที่แผลงมาจากคำไทยว่า "งัว" ส่วนคำ "โค" เป็นคำเรียกสัตว์ประเภทนี้ในภาษาบาลี (คำ"วัว" นี้บางทีอาจคือดวงอาทิตย์  ตัวอย่างเช่นในคำ"โคจร" ซึ่งมีความหมายว่า ทางเดินของพระอาทิตย์ )
ชีววิทยาของโค
วัวเป็นสัตว์เคี้ยวเอื้อง รับประทานต้นหญ้า มี ๔ เท้า และกีบเป็นคู่ เขากลวง มีชื่อวิทยาศาสตร์ว่า Bos  Taurus (Linnaeus) จัดอยู่ในสกุล Bovidae
วัวบ้านมีชื่อวิทยาศาสตร์ว่า  bos  Taurus  domesticus  Gmelin  วัวบ้านของไทยมีพัฒนาการมาจากโคป่าหรือโคออรอคอยกส์  (Aurochs)  ซึ่งปัจจุบันสูญพันธุ์ไปหมดแล้ว  วัวป่าที่ยังคงเจอในบ้านพวกเราเป็นโคแดง ซึ่งมีชื่อวิทยาศาสตร์ว่า Bos  javanicus  (D'Alton)  รู้เรื่องว่าวัวแดงนี้น่าจะสืบเชื้อสายมาจากสชโคออคอยกส์ตั้งแต่สมัยก่อนประวัติศาสตร์  ต่อมาโคแดงนี้จึงสืบสกุลมาเป็นโคบ้านของประเทศไทย ทำให้รูปร่างและสีสันของวัวบ้านเหมือนโคแดงมากมาย แต่ว่ารูปร่างใหญ่กว่าแล้วก็สูงยิ่งกว่า วัวแดงมีความสูงที่ไหล่ราว ๑.๗๐ เมตร หรือกว่านั้น มีเขายาวราว ๗๐ เซนติเมตร วัวแดงมีสีน้ำตาลปนแดงเหมือนโคบ้าน เพศผู้เมื่อแก่มากๆสีอาจเปลี่ยนไป วัวแดงเป็นสัตว์ที่ถูกใจอยู่เป็นฝูง ฝูงหนึ่งมีราว ๒๐-๓๕ ตัว มักมีตัวภรรยาแก่ๆเป็นจ่าฝูง แต่ละฝูงมักมีตัวผู้เพียงแค่ตัวเดียว คอยปฏิบัติหน้าที่ผสมพันธุ์เมื่อตัวเมียเป็นสัด

ประโยชน์ทางยา
แพทย์แผนไทยรู้จักใช้น้ำนมวัว (นมโค) ขี้วัว (ขี้วัว) แล้วก็น้ำมูตรวัว (น้ำมูตรวัว) น้ำมันไขข้อวัว เป็นยา
๑. นมโค ได้จากเต้านมของโคเพศเมียที่อยู่ในวัยเจริญพันธุ์ ตำราเรียนสรรพคุณยาโบราณว่า น้ำนมวัวหรือนมโคมีรสหวาน มัน เย็น มีคุณประโยชน์ปิดธาตุ แก้โรคในอก บำรุงกำลังแล้วก็เลือดเนื้อ เจริญรุ่งเรืองไฟธาตุ หมอแผนไทยมักใช้นมวัวเป็นน้ำกระสายยา ยกตัวอย่างเช่น "ยาแก้ลมโกฏฐาสยาวาตา" ใน พระหนังสือโรคนิทาน ใช้ "น้ำนมวัว" เป็นน้ำกระสายยา ดังต่อไปนี้ลมโกฏฐาสยาวาตาแตกนั้น มักให้เหม็นคาวคอ ให้อาเจียน ให้จุกเสียด ให้กินในอกถ้าหากจะแก้ ให้เอาใบสลอดต้มกับเกลือให้สุกแล้วตากแดดให้แห้ง ๑   ชะเอมเทศ ๑  รากเจตมูลเพลิงเเดง ๑  รากตองแตก ๑  รากจิงจ้อใหญ่ ๑  ลำพัน ๑  พริกล่อน ๑  ดีปลี ๑  ใบหนาด ๑  การะบูร ๑  เอาเท่าเทียมกัน ทำเปนจุณ ละลาย น้ำนมโค ก็ได้ น้ำผึ้งก็ได้ น้ำร้อนก็ได้ กินหายแล
๒. ขี้วัว ตำรายามักเรียก น้ำมูลโค แพทย์แผนไทยใช้ขี้วัวปรุงเป็นยาบำบัดโรคทั้งยังข้างในและก็ด้านนอกหลายขนาน โดยมากใช้ขี้วัวดำ ตำราสรรพคุณยาโบราณว่า ขี้วัวดำมีรสขม เย็น มีสรรพคุณดับพิษร้อน พิษไข้ พิษรอยดำ ลางตำราเรียนว่าขี้วัวสดและก็แห้งผสมกับใบน้ำเต้าสดและก็เหล้า ตำคั้นเอาน้ำ ทาแก้เริม ไฟลามทุ่ง งูสวัด ผื่นคัน   แล้วก็แก้พุพอง ฟกบวม ทำลายพิษ
๓. น้ำมูตรโค ตำรายามักเรียกว่า น้ำมูตรวัว  และก็มักใช้น้ำมูตรโคดำเป็นน้ำกระสายยา อาทิเช่น ยาสตรีขนานหนึ่งใน พระหนังสือมหาโชตรัต ใช้ "มูตรวัวดำ" เป็นกระสาย   ดังต่อไปนี้ ถ้าหากหญิงเลือดตกทางทวารหนักทวารเบา มิออกสะดวก ให้เอาขมิ้นอ้อย ๑ ไพล ๑ ผลผักชีล้อม ๑ บดละลายด้วย มูตรวัวดำ รับประทานหายแล
๔. น้ำมันไขข้อโค พระคัมภีร์มุจฉาปักขันทิกา ให้ยาน้ำมันทาแก้ไส้กุดไส้ลามแล้วก็แผลฝีเน่าเปื่อยขนานหนึ่ง เข้า "น้ำมันไขข้อโค"   เป็นเครื่องยาด้วย ดังนี้
หากไม่ฟัง   พิษนั้นกล้านักมักเผาเอาเนื้อนั้นสุก หนุ่มเข้าไปแต่ปลายองคชาตทุกๆวันๆก็ดีแล้ว   ท่านให้หุงน้ำมันนี้ใส่   ดับพิษอีกทั้งรักษาเนื้อไว้   ไม่ให้เหน้าเข้าไปได้ ท่านให้เอามะพร้าวแตกหน่อบนต้นเขี้ยวน้ำมันให้ได้ถ้วย ๑  ก็เลยเอาใบกระเม็ง ๑ ใบยาสูบสดๆ๑  เปลือกโพกพาย ๑  เปลือกจิก ๑  เปลือกกรด ๑  ห้าลำโพง ๑  ใบเทียน ๑  ใบทับทิม ๑   ใบขมิ้นอ้อย ๑ ใบเลี่ยน ๑  ยาดังนี้เอาสิ่งละถ้วย ใส่ลงกับน้ำมันที่ผลิตขึ้นมาจากมะพร้าวหุงให้อาจจะแม้กระนั้นน้ำมัน แล้วเอาน้ำมันแมวดำชาตรีจอก ๑ น้ำมันถูไก่จอก ๑   น้ำมันไขข้อวัวจอก  ๑   ปรุงใส่ลงเหอะวิเศษนัก  น้ำมันนี้ท่านตีค่าไว้ตำลึงทองคำหนึ่งใช้ได้ทุกประการ แลตานทรางสรรพพิษฝียุ่ยเหน้า   ทั้งแก้มิให้เป็นด่างเป็นแผลให้คงจะคืนดีคนเก่า แลแก้ไส้กุดไส้ลุกลาม  ดังที่กล่าวถึงแล้วมาแต่ครั้งหลังหายสิ้นอย่าฉงนสนเท่ห์เลย  ได้ทำมามากแล้ว  หนังสือเรียนนี้ฝรั่งเอามาแม้กระนั้นเมืองยักกัยี่ห้อแล

Tags : สัตววัตถุ