สัตววัตถุ คางคก

[teareborn]

คางคก
คางคกเป็นสัตว์สะเทินน้ำสะเทินบก มีกระดูกสันหลัง มี ๔ ขา เมื่อโตเต็มกำลังไม่มีหาง จัดอยู่ในตระกูล  Bufonidae คางคกแท้อันเป็นคางคกที่จัดอยู่ในสกุล Bufo เจอได้เกือบทั้งโลกกว่า ๑00 ชนิด ที่เจอในประเทศไทยมีหลายแบบ ยกตัวอย่างเช่น
คางคก อันมีชื่อวิทยาศาสตร์ว่า Bufo melanostictitcus  (Schneider)
คางคกป่า อันมีชื่อวิทยาศาสตร์ว่า  Bufo macrotis ( Boulenger)
คางคกไฟ หรือคางคกหัวจีบ อันมีชื่อวิทยาศาสตร์ Bufo parvus (Boulenger)
ชีววิทยาของคางคก
คางคกมีรูปร่างเหมือนกบ คุณลักษณะเด่นของคางคกเป็น หนังตะปุ่มตะป่ำเต็มไปด้วยปุ่มเงื่อนเล็กบ้างใหญ่บ้าง ปมใหญ่ๆมักอยู่ตามหลัง เงื่อนใหญ่ที่สุดอยู่ด้านหลังตา เงื่อนเหล่านี้เป็นต่อมพิษ มีน้ำพิษเป็นยางเหนียวๆ(น้ำพิษนี้เมื่อถูกผิวหนังจะทำให้คัน เมื่อกินเข้าไปจะมีผลให้มึนเมา อาจจะก่อให้ตายได้) คางคกมีขาสั้นกว่ากบ มีฟัน
คางคกอยู่ตามพื้นหรือใต้ดิน ออกหากินค่ำคืน ตามปกติทำมาหากินตัวหนอนและก็แมลง โดยใช้ลิ้นที่เป็นแฉกแลบออกมาจับกุมหนอนหรือแมลงแล้วตวัดเข้าปากช่วงเวลากลางวันมักแอบนอนอยู่ใต้ก้อนหินหรือขอนไม้ หรือนอนนิ่งอยู่ตามซอกหรือในโพรงดิน เมื่อถึงเวลาผสมมพันธุ์ คางคกเพศผู้ซึ่งมีขนาดเล็กกว่าตัวเมียจะเกาะบนพื้นหลังตัวเมีย แล้วปล่อยน้ำเชื้อเข้าสู่ช่องร่วมซึ่งใช้เป็นถ่ายและสืบพันธุ์ ตัวเมียวางไข่ในน้ำ ไข่ออกเป็นสายวุ้นยาวๆเมื่ออกเป็นตัวก็จะเป็นลูกอ๊อดเสมือนๆกับ ลูกกบ แม้กระนั้นดำกว่า

ยางคางคก
ยางคางคกเป็นยางสีขาวที่ได้จากต่อมบริเวณใต้ตาของคางคก น้ำมาทำให้แห้งจะเปลี่ยนเป็นสีน้ำตาลดำ กระบวนการทำให้แห้งบางทีอาจใช้แนวทางผึ่งงเอาไว้ในที่ร่มไม่ผึ่งแดด จีนเรียกเครื่องยานี้ว่า ระเบียงชู (chansu) ประเทศญี่ปุ่นเรียก เซนโซ (senso) ตำรำยาที่เมืองจีน ฉบับปี ค.ศ. ๒000 ยืนยันเครื่องยานี้ภายใต้ชื่อ  Venenum Bufonis ชื่อภาษาอังกฤษว่า Toad  Venom  แบบเรียนนี้ว่าอาจได้จากคางคก ๒ ชนิดเป็นคางคกจีน (Bufo gargarizans Cantor) หรือคางคก   Bofo melanostictus ( Schneider)
สมุนไพร ยางคางคกมีคุณลักษณะหวาน ฝาด อุ่น และเป็นพิษ ไปสู่เส้นไตและกระเพาะ มีคุณลักษณะถอนพิษ แก้ปวด รวมทั้งทำให้ฟื้นคืนสติ จึงใช้เป็นยาบำรุงหัวใจ แก้ปวด แก้เจ็บท้อง แก้ไอ ใช้ผสมเป็นยาทาภายนอกใช้สำหรับแก้คัน และก็แก้โรคผิวหนังลางชนิด เนื่องจากมีฤทธิ์หยุดความรู้สึกที่ปลายประสาทใช้แก้พิษฝีต่างๆ
ยางคางคกมีสารที่ออกฤทธิ์ต่อหัวใจหลายประเภท สารพวกนี้ทำให้กล้ามเนื้อหัวใจ บีบตัวได้แรงขึ้นหลายประเภท ที่สำคัญดังเช่น สารโฟทาลิน (bufotalin) สารบูโฟนิน (bufonin)
คุณประโยชน์ทางยา
คางคกที่ ใช้ ทางยาเป็นคางคก มันมีชื่อวิทยาศาสตร์ว่า Bofo meianostictus (schneider) ประเภทนี้มีความยาว จากปากถึงตูดราว ๑๐ เซนติเมตร แพทย์แผนไทยใช้คางคกตายซาก เป็นคางคกที่ตายแล้วแห้งไม่เน่า เอาสุมไฟตลอดตัว จนถึงเป็นถ่านแล้วบดผสมกับน้ำมันยาง (Dipterocarpus alatus Roxb) ทาแผลโรคเรื้อน โรคมะเร็ง คุดทะราด ฆ่าเชื้อโรคเจริญ