สมุนไพรส่วนต่างๆของพืช

[powad1208]

สมุนไพรจำพวกส่วนต่างๆของพืชชนิดเดียวกันใช้ร่วมกัน
เครื่องยาที่บอกว่า "ทั้ง ๕" หมายถึง ให้ใช้ส่วนต่างๆของพืช ๕ อย่าง (ส่วน) อย่างละเท่าๆกัน ได้แก่  "ราก ต้น ผล ดอก รวมทั้งใบ หากว่าไม่มีดอกแล้วก็ผล อาจใช้  "ราก เปลือก แก่น กิ่ง [url=http://www.disthai.com/]สมุนไพร[/url] รวมทั้งใบ" แทน ลางแบบเรียนว่า " ๕" "ให้หมายคือ "ใช้หมดทุกส่วนของพืช" หรือ "ใช้ต้น" เลยก็ได้
กระดังงา – เนื้อไม้และก็ใบ ขับปัสสวะ แก้ปัสสวะพิการ
กระดูกไก่ดำ – ใบและก็ราก ขับปัสสวะ แก้ปัสสวะพิการ
นกกระทุงลาย – ราก เถา แล้วก็ใบ แก้เจ็บท้อง แก้บิด แก้ลงท้อง
ตะพังโหม – ใบและเถา แก้ตานซาง แก่ดีรั่ว เป็นยาอายุวัฒนะ แก่ธาตุทุพพลภาพ แด้ท้องเสีย แก้ตัวร้อน ขับไส้เดือน แก้รำมะนาด แก้ตามัว ตามัวตาเฉอะแฉะ
กระวาน – หัวและหน่อ ขับพยาธิในเนื้อให้ออกตามผิวหนัง
กระออม – ทั้ง๕ บำรุงนม ขับปัสสวะ
กำจัด – เนื้อต้นและก็ราก ขับลมในไส้ แก้ลมขึ้นเบื้องสูงอันทำให้หน้ามืดตาลาย วิงเวียน ขับประจำเดือน
กำลังโคเถลิง – เปลือกรวมทั้งเนื้อต้น บำรุงโลหิต บำรุงธาตุให้สม่ำเสมอ บำรุงเส้นเอ็น แก้เมื่อยตามร่างกาย บำรุงกำลัง
ข่อยหยอง – รากและก็เนื้อต้น ขับปัสสวะ ขับมูกมันในลำไส้ แก้กษัย ไตทุพพลภาพ (แต่ทำให้อาเจียนอาเจียน)
ขี้อ้น – ใบแล้วก็ต้น ขับปัสสวะ แก้ไตทุพพลภาพ แก้น้ำเหลืองเสีย
ขี้เหล็ก – อีกทั้ง ๕ ถ่ายพิษกษัย ถ่ายพิษไข้ ถ่ายพิษเสลด แก้พิษทั้งสิ้น
เขี้ยวงู – ใบแล้วก็เถา แก้โรคผิวหนัง
เขี้ยวงู – รากแล้วก็เถา แก้เถาดานในท้อง แก้ทิ่มแทงเป็นลูกเป็นก้อน  และแก้ฝีทุกประเภท แก้ริดสีดวงลำไส้
คนทา – ต้นแล้วก็รากอ่อน แก้ท้องเสีย แก้บิด
คันทรง – เปลือกต้นและใบ แก้บวมเหตุเพราะโรคไต แก้หัวใจพิการ แก้น้ำเหลืองเสีย แก้เหน็บชา
ไคร้หางสิงห์ – ทั้งยังต้น ขัดปัสสวะ แก้ดีพิการ แก้กษัย บำรุงไต ถ่ายล้างปัสสวะ
จำปา – แก่นและก็ยาง แก้กุฏฐัง
จิกนา – เปลือกแล้วก็เนื้อต้น แก้ปวดศีรษะ แก้รัตตะปิดตะโรค แก้เสมกะพิการ
แจง – ใบ เปลือก ต้น แล้วก็ราก แก้โรคดีซ่าน หน้ามืดตาฟาง แก้ไข้จับสั่น
ชะมวง – ใบรวมทั้งผล ระบายท้อง หยุดความร้อนของไข้ แก้ระหายน้ำ
ชุมเห็ดไทย – ทั้ง ๕ แก้ไข้ แก้เสมหะ แก้หืด โรคกุฏฐัง รวมทั้งตานซ่าน
ดาวเรือง – ทั้ง ๕ ขับลมในไส้ แก้จุกเสียดและปวดท้อง
ตะโกนา – เปลือกต้นแบะกระพี้ บำรุงธาตุ ขับน้ำย่อยของกิน บำรุงความกำหนัด ส่งผลให้เกิดกำลัง ขับระดูขาว แก้โรครำมะนาด ปวดฟัน เป็นยาอายุวัฒนะ แก้โรคกามตายด้าน
ตะขบไทย – ต้นและก็ราก แก้โรคผิวหนัง แก้ประป่าผื่นคันเรียกตัว
ตะไคร้หอม – ต้น แก้ริดสีดวงปาก (สตรีระหว่างตั้งครรภ์ห้ามกิน) ขับลมในลำไส้

ตีนเป็ดน้ำ – ยางรวมทั้งใบ ทำให้คลื่นไส้
เตยหอม – ต้นและราก ขับฉี่ แก้กระษัย ไตทุพพลภาพ
เต่ารั้ง – หัวรวมทั้งราก ดับพิษตับปอด แก้หัวใจพิการ
แตงหนู – ใบแล้วก็ลูก แก้ไข้จับ สะท้านร้อน สะท้านหนาว
ถอบแถบ – ทั้ง ๕ ระบายพิษตานซาง ตัดรากต้นตานขโมย ถ่ายเสมหะ ถ่ายลม เถาแรงกว่าใบ (ส่วนใหญ่ใช้ ๕)
ถั่วแระผี – ต้นรวมทั้งใบ ขับลมลงเบื้องต่ำ แก้เส้นเอ็นพิการ
ทองพันชั่ง – อีกทั้ง ๕ แก้ขี้กลากโรคเกลื้อน เรื้อนพรรณใน (เป็นโรคเรื้อนที่เกิดด้านใน) แผลโรคมะเร็งแล้วก็เนื้องอก
ทองหลางหนาม -เปลือกแล้วก็ใบ แก้เสมหะ แก้ลมเป็นพิษ แก้โรคตา
ทองคำโหลง – เปลือกแล้วก็ใบ สรรพคุณเหมือนทองหลางหนาม
ทิ้งถ่อน – รากรวมทั้งแก่น แก้เจ็บเอว เจ็บหลัง เส้นตึง อาการท้องอืด
เทียนดำ – ใบและต้น แก้หนองใน
เทียนดำ – เปลือกและต้น ขับเมนส์
นมนาง – เนื้อต้นรวมทั้งราก ปรับปรุงแก้ไขหัว ดังเช่นว่า เหือดหัด อีสุกอีใส อีดำอีแดง แก้ไข้พิษ หยุดความร้อน
นมวัว – เนื้อต้นและก็ราก แก้ไข้กลับไข้ซ้ำ
เบ็น – เปลือกและแก่น แก้เมื่อยตามร่างกาย แก้เอ็นทุพพลภาพ แก้กษัย แก้เหน็บชา แก้เข้าข้อ
เบ็น – รากและเปลือก บำรุงธาตุ
เปล้า สีน้ำเงิน – เปลือก ต้น และก็แก่น บำรุงเลือดสตรีให้ให้บริบูรณ์
เปล้าสีน้ำเงิน – เปลือก ต้น และก็ราก แก้ไข
เปล้าน้ำทองคำ – เปลือก ต้น แก่น บำรุงโลหิตสตรีให้เป็นปรกติ
เปล้าเลือด – เปลือกรวมทั้งเนื้อต้น แก้เลือดรอบเดือนทุพพลภาพ ผักปอเพศผู้ -ต้น แก้เลือดพิการ
ผักปอดตัวเมีย – ทั้งยังต้น แก้ไข้สตรีอันอยู่ในเรือนไฟ
ผักเสี้ยนไทย – ทั้งยังต้น แก้โลหิตเน่ามันทำให้จับสะท้าน ผักเสี้ยนผี – อีกทั้งต้น ขับโรคหนองในร่างกาย แก้ฝีในปอด ลำไส้รวมทั้งตับ แก้ลม
ผักโหมหนาม – ทั้งต้น ขับเยี่ยว แก้แท้งลูก บ่มฝีหนองให้เกิดเร็ว แก้โรคหนองใน ขับน้ำนม (คือช่วยเร่งให้น้ำนมของมารดาหลังคลอดลูกมีเพิ่มมากขึ้น) แก้แน่นท้อง
ผักโหมหิน – อีกทั้งต้น แก้เสลด เจริญรุ่งเรืองไฟธาตุ แก้ฟกบวมในท้อง ขับลมให้เรอ แก้ดีพิการ
ฝ้ายเทศ – ทั้ง ๕ แก้กามโรค
พิกุล – รากรวมทั้งดอก แก้ลม เสมหะ เลือด
มะเกลือเลือด – เนื้อต้นและก็แก่น กับโลหิตประจำเดือนสตรี แก้โลหิตจาง แก้กระษัย บำรุงกำลัง แก้ธาตุพิการ
มะตึ่ง – เปลือก ผล รวมทั้งราก แก้ไข้ แก้กษัย แก้ไข้ตัวเหลือง แก้กระเพาะปัสสาวะพิการ แก้ปวดตามข้อ รวมทั้งมือเท้าบวม
มะตูม – ทั้ง ๕ แก้ปวดศีรษะ เหม่อลอย
พลับ – เปลือกและเนื้อ บำรุงธาตุ เจริญอาหาร แก้ท้องเดิน ขับลมผาย
มะเม่า – ต้นและก็ราก ขับเยี่ยว บำรุงไต แก้มดลูกทุพพลภาพ มะละกอ – ก้านและก็ราก ขับปัสสาวะ แก้หนองใน
ยาง -ใบแล้วก็น้ำยาง ห้ามหนอง สมานแผล รวมทั้งตัดลูก ( เป็นแก้ฝี)
ยาเขียว – เถารวมทั้งราก แก้ร้อนใน ระหายน้ำ แก้พิษร้อนทั้งมวล
ลิ้นมังกร – ทั้งยัง ๕ แก้พิษงู
เล็บครุฑ – รากรวมทั้งใบ แก้กษัย ไตทุพพลภาพ ขับฉี่ แก้พิษตานซาง แก้ไข้ แก้สะอึก แก้ปวดศีรษะ แก้ไข้สันนิบาต
เล็บมือนาง อีกทั้ง ๕ ขับพยาธิ แก้พิษต่างๆ
เลื่ยน – ทั้ง ๕ แก้โรคผิวหนัง แก้โรคเรื้อนกุฏฐัง
สนหางราชสีห์ – กระพี้รวมทั้งแก่น แก้ไข้สันนิบาต
สบู่ขาว – ใบแล้วก็เนื้อต้น แก้พิษตานซาง (ทำให้ตัวร้อน) ถอนพิษ
สลอด – รากรวมทั้งไส้ต้น แก้โรคเรื้อน
สะตือ  ๕ แก้ริดสีดวงทวา
หัศคุณไทย – ทั้งยังต้น แก้ริดสีดวงจมูก
หูปลาช่อน – อีกทั้งต้น แก้เม็ดผื่นคันตามตัว แก้พิษตานซาง แก้ตัวร้อน แก้ฝีตาน ฝีซาง
เหงือกปลาหมอ -เนื้อต้นและราก ขับเลือดประจำเดือน และก็แก้สีตาน ฝีซาง
ไฟทวาร – ต้น ราก รวมทั้งใบ แก้ริดสีดวงแตกหน่อทวาร ไฟทวาร – ใบรวมทั้งต้น แก้กลากเกลื้อน แก้ปวดหัวเรื้อรัง แก้ขัดตามข้อ แก้จุกเสียดท้องอุโลก – เปลือกและแก่น แก้ไข้