วิธีเขียนแผนธุรกิจ SMEs

[don]

เรียบเรียงโดย อาจารย์วิภาวรรณ  กลิ่นหอม

จุดเริ่มต้นสำหรับการทำแผนธุรกิจนั้น  ควรประกอบไปด้วยการวิเคราะห์เกี่ยวกับปัจจัยต่างๆ ดังต่อไปนี้โดยละเอียด  ได้แก่ (1) สินค้าหรือบริการที่จะขาย (2) กลุ่มลูกค้าที่คาดหวัง    (3) จุดแข็งและจุดอ่อนของกิจการที่จะทำ  (4)  นโยบายการตลาด   (5)  วิธีการหรือกระบวนการในการผลิต  และ (6)  ตัวเลขทางการเงิน เกี่ยวกับ รายได้ ค่าใช้จ่าย กำไร ขาดทุน จำนวนเงินที่จะลงทุน และกระแสเงินสด ที่คาดการณ์ไว้
แผนธุรกิจที่ดี  เมื่ออ่านแล้วควรจะต้องสามารถตอบคำถามเหล่านี้ได้
1.   การก่อตั้งธุรกิจเป็นรูปร่างชัดเจนขนาดไหน  เสร็จสมบูรณ์แล้วหรือยัง
2.   ธุรกิจนี้น่าลงทุนหรือไม่
3.   ธุรกิจที่จะทำมีแนวโน้มหรือโอกาสที่จะประสบความสำเร็จตั้งแต่เมื่อแรกตั้งมากน้อยขนาดไหน
4.   ธุรกิจนี้มีความได้เปรียบหรือความสามารถในการแข่งขันในระยะยาวมากน้อยเพียงใด
5.   สินค้าที่จะผลิตที่มีประสิทธิภาพเพียงใด
6.   สินค้าที่ผลิตสามารถวางตลาดได้อย่างมีประสิทธิภาพเพียงใด
7.   วิธีการผลิตและการวางตลาดสินค้านั้น  มีทางเลือกอื่นๆ ที่ประหยัดได้มากกว่าหรือไม่
8.   หน้าที่ต่างๆ เช่นการผลิต การจำหน่าย การจัดการทางการเงิน  การจัดการคน  มีการจัดการที่ดีเหมาะสมเพียงใด
9.   จำนวนและคุณภาพของพนักงานที่ต้องการมีเพียงพอหรือไม่

ทำไมต้องพิถีพิถันกับการเขียนแผนธุรกิจ 

ผู้ที่ริเริ่มจะก่อตั้งธุรกิจใหม่ จำเป็นต้องให้เวลากับการเขียนแผนธุรกิจ เพื่อให้ได้แผนที่ดี ทั้งนี้เพราะ
1.   แผนที่ดีเป็นตัวชี้ว่าผู้เขียนมีความสามารถ ไม่ใช่เพียงแค่ความคิดความฝันเท่านั้น แผนที่ดีจะทำให้ผู้ร่วมลงทุนหรือผู้ให้กู้แน่ใจว่า ผู้ประกอบการใหม่สามารถทำให้ความคิดและความฝันกลายเป็นความจริงได้หรือไม่
2.   แผนที่ดีชี้ให้เห็นว่าผู้เขียนเป็นมืออาชีพ ความสมบูรณ์ครบถ้วนของแผนจะเป็นตัวสะท้อนให้เห็นว่า ผู้ประกอบการมีความสามารถและความใส่ใจเพียงใด เพราะถ้าแผนขอกู้ยังไม่มีคุณภาพ ย่อมคาดหวังไม่ได้กับคุณภาพการประกอบการในอนาคต
3.   แผนที่ดีชี้ให้เห็นว่าผู้ประกอบการมีการเตรียมตัวอย่างดี แผนจะบอกถึงระดับความเตรียมพร้อมในธุรกิจที่จะลงทุน ชี้ให้เห็นว่าผู้ประกอบการมีความรู้เท่าทันในธุรกิจนั้นๆ ขนาดไหน ยิ่งถ้ามีระดับการเตรียมพร้อมและทางหนีทีไล่มากเท่าไร ยิ่งทำให้ผู้ร่วมลงทุนหรือผู้ให้กู้รู้สึกเสี่ยงน้อยลงเท่านั้น
4.   แผนที่ดีเผยให้เห็นว่าผู้ประกอบการมีวิสัยทัศน์ คือเป็นผู้เล็งการณ์ไกล และมีวิธีจะจัดการกับสิ่งท้าทายในอนาคต แผนธุรกิจเป็นสิ่งสำคัญที่ผู้ประกอบการ SMEs จะต้องคำนึงถึงเป็นอันดับแรก ซึ่งแผนดังกล่าวจะเป็นประโยชน์ต่อการดำเนินงานในอนาคตของผู้บริหารและผู้ปฏิบัติงานในองค์กร รวมทั้งเป็นประโยชน์แก่สถาบันการเงินและนักลงทุนภายนอกที่จะเป็นแหล่งเงินทุนให้แก่กิจการในอนาคตได้ โดยปกติแผนธุรกิจจะบอกให้เราทราบว่าปัจจุบันเราเดินอยู่ ตรงไหน อนาคตจะไปอยู่ที่ใด ด้วยวิธีการอย่างไร

องค์ประกอบที่สำคัญในแผนธุรกิจ SMEs

ส่วนองค์ประกอบสำคัญในแผนธุรกิจนั้นที่จริงแล้วมิได้มีการกำหนดไว้ตายตัว  แต่อย่างไรก็
ตามองค์ประกอบหลักที่นักลงทุนมักพิจารณาว่าเป็นสิ่งสำคัญและต้องการที่จะทราบเกี่ยวกับสิ่งเหล่านั้น  คือ

?   องค์ประกอบที่ 1  บทสรุปสำหรับผู้บริหาร 
ตามแนวความคิดของ ผศ.วิทยา  ด่านธำรงกูล กล่าวไว้ว่า บทสรุปสำหรับผู้บริหารนั้นเป็นส่วนที่สรุปใจความสำคัญๆ ของแผนธุรกิจทั้งหมดให้อยู่ในความยาวไม่เกิน 1-2 หน้า  ส่วนนี้มีความสำคัญเพราะเป็นส่วนแรกที่ผู้ร่วมลงทุนจะอ่าน  และจะต้องตัดสินใจจากส่วนนี้ว่าจะอ่านรายละเอียดในตัวแผนต่อไปหรือไม่  ดังนั้น บทสรุปผู้บริหารจึงต้องชี้ให้เห็นประเด็นสำคัญคือ
1) ชี้ให้เห็นว่ามีโอกาสจริงๆ ที่จะเกิดขึ้นในตลาดสำหรับธุรกิจ SMEs ที่กำลังคิดจะทำ
2) ต้องชี้ให้เห็นว่าสินค้า SMEs หรือบริการที่จะทำนั้น  จะสามารถใช้โอกาสในตลาดที่ว่านั้นให้เป็นประโยชน์ได้อย่างไรบ้าง 
บทสรุปผู้บริหารจึงต้องเขียนให้เกิดความน่าเชื่อถือ  หนักแน่น และชวนให้ติดตามรายละเอียดที่อยู่ในแผนต่อไป  ผู้เขียนแผนพึงระลึกไว้เสมอว่าคุณภาพของบทสรุปผู้บริหารจะสะท้อนถึงคุณภาพของแผนโดยรวม  จึงควรให้เวลากับการเขียนแผนส่วนนี้อย่างพิถีพิถัน 
ส่วนเนื้อหาในส่วนนี้ควรประกอบไปด้วยสิ่งต่อไปนี้
1)   อธิบายว่าจะทำธุรกิจอะไรและแนวคิดของธุรกิจนั้นเป็นอย่างไร
2)   แสดงถึงโอกาสและกลยุทธ์ในการทำธุรกิจนั้น  ว่าทำไมธุรกิจนี้น่าสนใจที่จะทำ
3)   กลุ่มลูกค้าเป้าหมายและการคาดคะเนลูกค้าเป้าหมาย
4)   ความได้เปรียบเชิงแข่งขันของธุรกิจ
5)   ความคุ้มค่าเชิงเศรษฐกิจและความสามารถในการทำกำไร
6)   ทีมผู้บริหาร บอกถึงความรู้ ความสามารถ ประสบการณ์
7)   ข้อเสนอผลตอบแทน

?   องค์ประกอบที่ 2 ประวัติย่อของกิจการ SMEs
ตามแนวความคิดของดร.พิภพ อุดร กล่าวไว้ว่าองค์ประกอบส่วนนี้เป็นการให้ข้อมูลเบื้องต้น เกี่ยวกับประวัติความเป็นมาของการก่อตั้ง ทั้งในด้านรูปแบบการจัดตั้งหรือจดทะเบียน  ตลอดจนแนวคิดและที่มาของการเล็งเห็นโอกาสทางการตลาด  การคิดค้นและพัฒนาสินค้าและบริการ  ที่ต้องการนำเสนอให้กับกลุ่มลูกค้าเป้าหมาย  นอกจากนี้ยังควรให้ข้อมูลเกี่ยวกับเป้าหมายระยะที่ต้องการให้เป็นในอนาคต

?   องค์ประกอบที่ 3 การวิเคราะห์สถานการณ์
ตามแนวความคิดของดร.พิภพ  อุดร  กล่าวไว้ว่าขั้นตอนแรกของการจัดทำแผนธุรกิจคือ 
การพยายามทำความเข้าใจถึงสภาพแวดล้อมของการดำเนินธุรกิจในปัจจุบัน  และแนวโน้มการเปลี่ยนแปลงในอนาคตของปัจจัยสำคัญๆ ที่ส่งผลกระทบต่อสถานการณ์การแข่งขัน  ความน่าสนใจโดยรวมของอุตสาหกรรม  ตลอดจนความสามารถในการทำกำไร  และความพร้อมในด้านต่างๆ ของกิจการ  ดังนั้นการวิเคราะห์สถานการณ์จึงเป็นงานอันดับแรกที่สำคัญที่ผู้ทำธุรกิจควรกระทำ  เพื่อใช้เป็นข้อมูลในการกำหนดทิศทาง  กลยุทธ์  และแผนการดำเนินงานของกิจการ
ส่วนใหญ่แล้วเครื่องมือสำคัญที่ถูกนำมาใช้ในการวิเคราะห์สถานการณ์นี้คือ SWOT Analysis  ได้แก่ การวิเคราะห์ปัจจัยภายใน เพื่อมองหาจุดแข็ง (Strength) และจุดอ่อน (Weaknesses) ของกิจการ   และการวิเคราะห์ปัจจัยภายนอก เพื่อมองหาโอกาส (Opportunities) และอุปสรรค (Threats) ของกิจการ
   ผลลัพธ์ของการวิเคราะห์สถานการณ์ คือบทวิเคราะห์ความเป็นไปและแนวโน้มการเปลี่ยนแปลงของการดำเนินธุรกิจที่เป็นประโยชน์ในการกำหนดกลยุทธ์ด้านต่างๆ ของกิจการต่อไป

?   องค์ประกอบที่ 4  วัตถุประสงค์และเป้าหมายทางธุรกิจ
ดร.พิภพ  อุดร และ ดร.ครรชิตพล  ยศพรไพบูลย์ ได้ให้แนวความคิดไว้ว่า  วัตถุประสงค์
และเป้าหมายทางธุรกิจ  นั้นคือผลลัพธ์ทางธุรกิจที่กิจการต้องได้รับในช่วงระยะเวลาของแผน  ซึ่งโดยทั่วไปเป้าหมายทางธุรกิจอาจเป็นเป้าหมายโดยรวมของกิจการและเป้าหมายเฉพาะด้าน  ในแต่ละแผนกหรือลักษณะงาน  เช่น เป้าหมายทางการตลาด  เป้าหมายทางการเงิน  เป้าหมายทางการผลิต เป็นต้น  นอกจากนี้เป้าหมายทางธุรกิจอาจแบ่งเป็นเป้าหมายระยะสั้น ระยะกลาง  และระยะยาว  ตามระยะเวลาอีกด้วย
ทั้งนี้การกำหนดเป้าหมายไม่ได้หมายถึงการมุ่งหวังเพียงผลกำไร หรือผลลัพธ์ในระยะสั้นมากจนเกินไป  โดยเฉพาะหากผลในระยะสั้นนั้นอาจจะก่อให้เกิดผลเสียได้ในระยะปานกลางและระยะยาวดังนั้นจะพบว่าลักษณะของเป้าหมายทางธุรกิจที่ดีมี 3 ประการคือ
1.   มีความเป็นไปได้
2.   สามารถวัดผลได้อย่างเป็นรูปธรรม
3.   เป็นไปในทิศทางเดียวกัน

?   องค์ประกอบที่ 5 แผนนำ  คือ แผนการตลาด
ดร.พิภพ  อุดร และ ดร.ครรชิตพล  ยศพรไพบูลย์ ได้ให้แนวความคิดไว้ว่า  แผนการตลาด
คือการกำหนดทิศทางและแนวทางในการทุ่มเทความพยายามทางการตลาด  ตลอดจนกลไกในการตรวจสอบและประเมินผลกิจกรรมการตลาดไว้ล่วงหน้า  โดยใช้ประโยชน์จากความเข้าใจที่ได้รับจากการวิเคราะห์สถานการณ์ในองค์ประกอบที่ 3 มาพิจารณาร่วมกับวัตถุประสงค์และเป้าหมายทาธุรกิจที่กำหนดไว้ในองค์ประกอบที่ 4
โดยทั่วไปเนื้อหาของแผนการตลาดต้องตอบคำถามหลักๆ ให้กับผู้ทำธุรกิจดังต่อไปนี้
- เป้าหมายทางการตลาดที่ต้องทำให้ได้ในระยะเวลาของแผนคือเรื่องอะไรบ้าง
- ใครคือลูกค้ากลุ่มเป้าหมาย  ทั้งกลุ่มเป้าหมายหลักและกลุ่มเป้าหมายรอง
- จะนำเสนอสินค้าหรือบริการอะไรให้กับกลุ่มเป้าหมาย ในราคาเท่าไร และด้วยวิธีการใด
- จะสร้างและรักษาความพึงพอใจให้กับกลุ่มเป้าหมายเหล่านั้นได้ด้วยวิธีการใดบ้าง
- ถ้าสถานการณ์ไม่เป็นไปตามที่คาดหวังไว้จะปรับตัวหรือแก้ไขอย่างไร
โดยสรุปแล้วส่วนประกอบที่สำคัญของแผนการตลาดจะประกอบด้วยเนื้อหา หลักๆ 4 ส่วน คือ    
1.   เป้าหมายทางการตลาด
2.   การวิเคราะห์กลุ่มเป้าหมาย
3.   กลยุทธ์และกิจกรรมทางการตลาด  ประกอบด้วย กลยุทธ์การตลาดเพื่อความได้เปรียบในการแข่งขัน  กลยุทธ์เพื่อการเติบโตทางการตลาด  และกลยุทธ์ส่วนประสมทางการตลาด
4.   การควบคุมและประเมินผลทางการตลาด

?   องค์ประกอบที่ 6  แผนเชื่อม คือ แผนการผลิต
ดร.เอกจิตต์  จึงเจริญ ได้กล่าวถึงการจัดทำแผนการผลิตและการปฏิบัติไว้ว่า   แผนการผลิตและการปฏิบัติที่ดีจะต้องสะท้อนความสามารถของกิจการในการจัดการกระบวนการผลิตและปฏิบัติการให้มีประสิทธิภาพและประสิทธิผล  โดยมุ่งเน้นประเด็นการจัดการไปยังระบบการแปลงสภาพวัตถุดิบและทรัพยากรในการผลิตให้เป็นผลผลิตซึ่งสามารถแสดงความสัมพันธ์อย่างเป็นระบบได้  ตั้งแต่ขั้นตอนการนำเข้าวัตถุดิบ (input)  กระบวนการในการแปลงสภาพวัตถุดิบ (process)  จนถึง การนำออกผลผลิต (output) และข้อมูลย้อนกลับ (feedback)  โดยวัตถุดิบและทรัพยากรนั้นในที่นี้หมายความถึง ปริมาณวัตถุดิบที่ใช้  ชั่วโมงแรงงานที่ทำการผลิต หรือค่าใช้จ่ายรวมของทรัพยากรทุกอย่างที่ใช้  สำหรับกระบวนการในการแปลงสภาพวัตถุดิบ ก็คือกระบวนการในการแปลงสภาพวัตถุดิบและทรัพยากรการผลิตให้เป็นผลผลิต  และผลผลิตในที่นี้คือจำนวนหรือมูลค่าของสินค้าและบริการที่ผลิตได้นั่นเอง
   ซึ่งในการวางแผนการผลิตและปฏิบัตินั้น  ผู้ทำธุรกิจต้องพิจารณาตัดสินใจในประเด็นสำคัญๆต่างๆ ดังต่อไปนี้  โดยพยายามแสดงออกมาให้ได้รายละเอียดชัดเจนมากที่สุด ได้แก่
1. คุณภาพ                  2. การออกแบบสินค้าและบริการ
3. การออกแบบกระบวนการผลิตและปฏิบัติการ        4. การตัดสินใจในเรื่องกำลังการผลิต
5. การเลือกสถานที่ตั้ง               6. การออกแบบผังของสถานประกอบการ
7. การออกแบบระบบงานและการวางแผนกำลังคน   8.  ระบบสินค้าคงคลัง
9. การจัดกระบวนการจัดสิ่งวัตถุดิบและสินค้าสำเร็จรูป   10. กำหนดการผลิตและปฏิบัติการ
11.การดำรงรักษาเครื่องมือและเครื่องจักร

?   องค์ประกอบที่ 7  แผนสนับสนุน คือ แผนการจัดการและแผนคน
ผศ.วิทยา ด่านธำรงกูล ได้กล่าวเกี่ยวกับการจัดทำแผนการจัดการและแผนคนไว้ว่า  ผู้จัดทำแผนจะต้องระบุโครงสร้างขององค์การให้ชัดเจน  โดยแสดงแผนผังโครงสร้างขององค์การว่าประกอบด้วยหน่วยงานอะไรบ้าง  หน่วยงานแต่ละหน่วยมีความรับผิดชอบอะไรบ้าง  รวมถึงตำแหน่งบริหารหลักๆ ขององค์การ  โครงสร้างของคณะกรรมการและการถือหุ้น   การเขียนในส่วนนี้ควรจะทำให้ผู้อ่านเห็นว่าคณะผู้บริหารรวมตัวกันในลักษณะเป็นทีมงานที่ดีในการบริหาร  มีความสมดุลในด้านความรู้  ความสามารถที่ครบถ้วน  ทั้งด้านเทคนิคและการบริหาร  มีความชำนาญและประสบการณ์ในกิจการที่ทำ  ซึ่งแผนส่วนนี้ควรประกอบไปด้วยรายละเอียดคือ
1.   โครงสร้างองค์การ
2.   ตำแหน่งบริหารหลักๆ ระบุบทบาทหน้าที่ความรับผิดชอบในแต่ละตำแหน่ง
3.   ผลประโยชน์ตอบแทนแก่ผู้บริหาร
4.   ผู้ร่วมลงทุน
5.   คณะกรรมการบริษัท

?   องค์ประกอบที่ 8 แผนควบคุม คือ แผนการเงิน
ในการจัดทำแผนธุรกิจนั้นกิจการต้องทราบให้ได้ว่าแผนที่จัดทำขึ้นนั้น  จะต้องใช้เงินลงทุน
จำนวนเท่าใด  จะหามาได้จากแหล่งใดบ้าง  จากแหล่งเงินทุนภายในหรือภายนอก  (Financing Activities) จากนั้นก็จะเป็นเรื่องของการตัดสินใจนำเงินไปลงทุน (Investing Activities) ซึ่งแตกต่างกันไปตามประเภทของธุรกิจ   กิจกรรมที่สำคัญต่อไปก็คือกิจกรรมดำเนินงาน (Operating Activities) ซึ่งประกอบไปด้วยการผลิต  การซื้อ  การขาย และการจ่ายค่าใช้จ่ายต่างๆ  ซึ่งนักบัญชีจะเป็นผู้นำเสนอผลของกิจกรรมทั้งสาม  และสรุปออกมาเป็นงบการเงิน (Financial Statements)  ซึ่งเป็นรายงานขั้นสุดท้ายที่จะแสดงให้เห็นถึงข้อมูลทางการเงินของธุรกิจ หรืออาจจะเป็นงบการเงินที่ครอบคลุมการดำเนินกิจกรรมทางธุรกิจในรอบระยะเวลาใดเวลาหนึ่ง  ทั้งนี้เพื่อให้ทราบว่าในรอบระยะเวลาที่ผ่านมานั้น  ธุรกิจมีฐานะการเงินอย่างไร  กำไรหรือขาดทุน  มีการเปลี่ยนแปลงในเงินสดอย่างไรบ้าง  เพิ่มขึ้นหรือลดลง และสาเหตุเกิดจากอะไร
งบการเงินจะต้องประกอบไปด้วย  งบดุล  งบกำไรขาดทุน  งบแสดงการเปลี่ยนแปลงในส่วนของเจ้าของ  งบกระแสเงินสด  และ นโยบายบัญชี  ซึ่งโดยทั่วไปแล้วกิจการควรเปิดเผยรายการบัญชีในเรื่องต่อไปนี้ไว้ในงบการเงิน  ได้แก่  วิธีการรับรู้รายได้  การตีราคาสินค้าคงเหลือ  การตีราคาเงินทุน  ค่าเผื่อหนี้สูญและหนี้สงสัยจะสูญ  วิธีการคิดค่าเสื่อมราคาและการตัดบัญชีสินทรัพย์ไม่มีตัวตน  การแปลงค่าเงินตราต่างประเทศ  และการจัดทำงบการเงินรวม         (ข้อมูลจาก รศ.ประนอม โฆวินวิพัฒน์    อ.วิภาดา ตันติประภา   และ ผศ. พรชนก รัตนไพจิตร)   

?   องค์ประกอบที่ 9 แผนการดำเนินงาน
ผศ.วิทยา  ด่านดำรงกูล   ให้แนวทางไว้ว่า  แผนการดำเนินงานก็คือการจัดทำรายละเอียดของกลยุทธ์ดังกล่าว  โดยการกำหนดกิจกรรมของกลยุทธ์แต่ละด้านให้เป็นรูปธรรมที่ชัดเจน  โดยในทางปฏิบัติผู้ประกอบการอาจจะทำแผนการดำเนินงานในลักษณะของตารางที่มีรายละเอียดของเป้าหมาย  กลยุทธ์  วิธีการ  งบประมาณ  และระยะเวลาดำเนินการ  โดยจัดทำรายละเอียดเป็นรายเดือน หรือรายสัปดาห์  ตามที่ผู้ประกอบการเห็นสมควร

?   องค์ประกอบที่ 10 แผนฉุกเฉิน
เป็นองค์ประกอบสุดท้ายที่ต้องมีการคิดและเขียนไว้ล่วงหน้า  เพื่อเป็นการเตรียมแนวทางการดำเนินงานในกรณีที่สถานการณ์  หรือผลลัพธ์จากการดำเนินงานไม่เป็นไปตามที่คาดไว้  หรือมีเหตุการณ์ที่ไม่คาดฝันเกิดขึ้น  จนเป็นผลกระทบในทางลบกับกิจการ  ซึ่งโดยทั่วไปผู้ประกอบการควรอธิบายลักษณะความเสี่ยงทางธุรกิจที่อาจส่งผลให้การดำเนินธุรกิจไม่เป็นไปอย่างราบรื่นตามแผนที่ได้กำหนดไว้
  ตัวอย่างของประเด็นความเสี่ยงทางธุรกิจและการเตรียมพร้อมที่ควรระบุไว้ในแผนฉุกเฉินได้แก่กรณีดังต่อไปนี้
1.   ยอดขายหรือการเก็บเงินจากลูกหนี้ไม่เป็นไปตามคาดหมายจนทำให้เงินสดหมุนเวียนขาดสภาพคล่อง
2.   ธนาคารลดวงเงินกู้หรือไม่ให้เงินกู้
3.   คู่แข่งตัดราคาสินค้าหรือจัดกิจกรรมส่งเสริมการขายอย่างต่อเนื่องระยะยาว
4.   มีคู่แข่งรายใหม่ที่มีขนาดใหญ่กว่า ทันสมัยกว่า มีสินค้าครบถ้วนกว่า ราคาถูกกว่า
5.   สินค้าถูกลอกเลียนแบบและขายในราคาที่ถูกกว่า
6.    มีปัญหากับหุ้นส่วนจนไม่สามารถร่วมงานกันได้
7.   ขาดแคลนวัตถุดิบทำให้สินค้าผลิตไม่ทันตามคำสั่งซื้อ
8.   สินค้าที่ผลิตมากจนเกินไป ทำให้มีสินค้าในมือเหลือมาก
9.   เกิดการชะงักการเติบโตของทั้งภาคอุตสาหกรรม
10.   ต้นทุนการผลิตและการจัดการสูงกว่าที่คาดไว้

อย่างไรก็ตามแผนธุรกิจสำหรับธุรกิจแต่ละประเภทอาจมีจุดเน้นที่แตกต่างกันออกไปบ้างตามแต่ลักษณะเฉพาะของธุรกิจในแต่ละกลุ่มอาชีพนั้น  ซึ่งผู้ทำธุรกิจต้องพิจารณาปรับใช้ตามความเหมาะสมของธุรกิจของตนเองต่อไป  (ข้อมูลจาก  www.ismed.or.th สถาบันพัฒนาวิสาหกิจขนาดกลางและขนาดย่อม)

สรุปความคิดรวบยอด

แผนธุรกิจประกอบด้วย
1.   สรุปย่อสำหรับผู้บริหารซึ่งเป็นการย่อแผนทั้งหมด พร้อมทั้งข้อเสนอสำคัญสำหรับผู้อ่านแผน
2.   ลักษณะค้าหรือบริการ
3.   การวิเคราะห์ตลาด
4.   การวิเคราะห์ผลตอบแทน
5.   แผนการตลาด
6.   การพัฒนาสินค้า
7.   แผนการผลิต
8.   ผู้บริหาร
9.   กำหนดการ
10.    ความเสี่ยง ปัญหา และสมมติฐาน
11.    แผนการเงิน
12.   ข้อเสนอแนะ
13.    ภาคผนวก


เอกสารอ้างอิง

กฤษฎา เสกตระกูล. พิชิตธุรกิจอย่างมืออาชีพ  ชุดบันไดสู่ความมั่งคั่งเล่ม 2. กรุงเทพฯ: ตลาดหลักทรัพย์แห่งประเทศไทย, 2546.
ธนาคารกรุงเทพ จำกัด (มหาชน). SMEs กับการพัฒนาที่ยั่งยืน. กรุงเทพฯ:  ฝ่ายแผนงาน, 2536.
ผุสดี รุมาคม. การบริหารธุรกิจขนาดย่อม.กรุงเทพฯ:  ฟิสิกส์เซ็นเตอร์, 2544.
ภาวรี ฉัตรกุล ณ อยุธยา. เฟรนไชส์. กรุงเทพฯ: สำนักพิมพ์ เค แอน พี บุ๊ค, 2546.
เรวัต ตันตยานนท์. ก่อร่างสร้างกิจการ เล่ม 1. กรุงเทพฯ: ตลาดหลักทรัพย์แห่งประเทศไทย, 2546.
วรภัทร. 99 กฎทองสำหรับ เจ้าของ SMEs. กรุงเทพฯ: สำนักพิมพ์กู๊ด มอร์นิ่ง, 2546.
สมชาย หิรัญกิตติ และ ศิริวรรณ เสรีรัตน์. การบริหารธุรกิจขนาดย่อม. กรุงเทพฯ:  DIAMOND IN BUSINESS WORLD, 2542.
อำนาจ ธีระวนิช. การจัดการธุรกิจขนาดย่อม. กรุงเทพฯ: สำนักพิมพ์มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์, 2546.



กรณีศึกษา

เฉาก๊วยธัญพืช Jelly Bird สร้างธุรกิจจากแผ่นกระดาษ
เดินตามแผน 2 ปี มีแฟรนไชส์ 200 สาขา
-----------------------------------------------------------------
ความเป็นมา
   เฉาก๊วยธัญพืช บริษัท เจลลี่เบิร์ด จำกัด ก่อตั้งโดยอดีตวิศวกรหนุ่ม อรินทร์ ตรีช่อวิทยา ที่ผันตัวเองจากมนุษย์เงินเดือนมาเป็นเจ้าของกิจการ ด้วยเงินลงทุนเริ่มต้นเพียง 5,000 บาท
   ธุรกิจแรกที่อรินทร์จับ คือการเปิดร้านอาหาร แต่ก็ต้องปิดตัวลงเพราะประสบกับวิกฤติทางเศรษฐกิจ
   ธุรกิจที่สอง คือการขายเฉาก๊วย
   ?แรกๆ เห็นเฉาก๊วยขายอยู่ เห็นว่าขายดีก็ซื้อมาขายบ้าง ขายครั้งแรกที่งานบ้านเลขที่ 5 อิมแพคเมืองทองธานี วันแรกๆ ขายได้แค่ 900 บาทก็รู้สึกท้อ เราก็คิดว่าต้องมีอะไรผิดพลาด พอขายวันที่สองก็ลองคิดว่าการขายเฉาก๊วยแบบใส่น้ำเชื่อมอย่างเดียวคงไม่ได้แล้ว อีกอย่างตามท้องตลาดก็มีมาก ก็มีความคิดว่าถ้าเราเอาธัญพืชมาใส่เฉาก๊วยน่าจะสร้างความแตกต่างในตัวของสินค้า ทั้งรูปร่างหน้าตาเปลี่ยนไป มีสีสันน่ารับประทานมากขึ้น ซึ่งผลตอบรับดีมาก ทำให้เราขายดีขึ้น วันที่สามขายได้ 3,000 บาท วันที่สิบเราได้ 9,000 บาท?
   เป็นก้าวแรกที่คุณอรินทร์เริ่มมองเห็นโอกาส โดยเฉพาะมีคนสนใจติดต่อขอซื้อแฟรนไชส์เข้ามาหลายราย จากกระแสแฟรนไชส์ที่กำลับบูมเวลานั้น

เขียนแผนธุรกิจ
วางเป้าสู่การเติบโต
   เมื่อเห็นโอกาส จะทำอย่างไรจึงจะก้าวต่อไปสู่ธุรกิจแฟรนไชส์ ที่สามารถสร้างรายได้มากกว่าการเป็นเพียงแค่ร้านขายเฉาก๊วยธัญพืช
   คุณอรินทร์เริ่มศึกษาหาความรู้เพิ่มเติมเกี่ยวกับธุรกิจแฟรนไชส์ จากการเข้ารับการอบรมตามสถานที่ต่างๆ โดยเฉพาะการเข้ารับการอบรมกับกรมพัฒนาธุรกิจการค้า ซึ่งเป็นอบรมหลักสูตรแฟรนไชส์ และเริ่มรู้จักคำว่าการเขียนแผนธุรกิจอย่างลึกซึ้งเป็นครั้งแรก
   การเขียนแผนธุรกิจทำให้คุณอรินทร์ต้องใช้สมองในการขบคิดมากขึ้นเกี่ยวกับธุรกิจเฉาก๊วยธัญพืช โดยการหาข้อมูลแวดล้อมทุกด้านอย่างรัดกุม เพื่อนำกลับมาวิเคราะห์  และ วางแผนการดำเนินงานปิดจุดอ่อนที่จะเกิดขึ้นทั้งหมดก่อนลงมือทำจริง ทั้งด้านการบริหารจัดการ สินค้า การตลาด การเงิน และการบริการ
   คุณอรินท์บอกว่า การเขียนแผนธุรกิจ เป็นการลดความเสี่ยงจากการทำธุรกิจ ไม่ทำให้การทำธุรกิจเดินไปอย่างสเปะสปะ ลองผิดลองถูก เสียเวลา เรียกว่าหากจะก้าวเดินต่อไปต้องตรงเป้า รวดเร็ว และ ฉับไว เพราะหากทำอะไรชักช้า มัวแต่ก้าวเดินไปอย่างผิดๆ ถูกๆ นั่นหมายถึงคู่แข่งขันก็จะแซงหน้าเราไปอย่างรวดเร็ว
ข้อสรุปทางวิชาการ
?   การเขียนแผนธุรกิจถือเป็นหัวใจสำคัญของความสำเร็จ ใน ธุรกิจเฉาก๊วยธัญพืช Jelly Bird เป็นการลดความเสี่ยงทางธุรกิจ ลดการสูญเสีย และ ลดต้นทุนจากการลองผิดลองถูก ทำให้กิจการใช้เวลาสั้นๆ เพียง 2 ปี สามารถขยายแฟรนไชส์ได้ถึง 200 สาขาทั่วประเทศ